چکیده:
هدف: هدف این مقاله، شناسایی تعریف‌های ارائه شده دربارة سند، سنجش کیفی دایرة کاربرد هر‌یک از آنها، و بررسی امکان ارائة تعریفی جامع و مانع برای سند، جدای از تعریف تخصصی و حوزة کاربرد هر واژه، است. بحث دربارة تعریف سند از نظر آرشیو، هدف دیگر این بررسی است.روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش، کتابخانه‌ای است. در این مقاله، منابع مرتبط، شناسایی و تعریف‌های ذکر شده برای سند، گردآوری و دسته‌بندی شده و مورد بررسی انتقادی قرار گرفته‌اند. در این روش، بررسی کیفی تعریف‌ها و نیز گسترة شمول آنها مد نظر است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که واژة سند در سدة اخیر، علاوه‌بر کاربرد عام، با تغییراتی در ادبیات اداری کشورمان و رشته‌های مختلف دانش به‌کار‌رفته و این امر، به کاربردهای گوناگون واژة سند منجر شده که گاه اختلاف‌هایی را در تفهیم و تفاهم بین کاربران متفاوت پدید آورده است. هنگامی‌که معانی تخصصی واژة سند مورد توجه قرار می‌گیرد، این چندگانگی و تفاوت در تعریف، خود را بیشتر می‌نمایاند.محدودیت‌های پژوهش: در تحقیقات قبلی دربارة سندشناسی و سندپژوهی، تعریف سند به‌طور مستقل و همه‌جانبه مورد بحث و بررسی قرار نگرفته و حتی برخی منابع مورد استناد واقع نشده و ناشناس مانده است. مطالب مورد نیاز این پژوهش، از آثار مربوط به رشته‌های متعدد از جمله آرشیو، کتابداری، علوم اداری، تجارت، حقوق، علوم سیاسی، تاریخ و مردم‌شناسی اخذ گردیده است. ارزش پژوهش: در مقالة حاضر، واژة سند و کاربرد آن در رشته‌های گوناگون دانش (به زبان فارسی) مورد بحث قرار گرفته و ضمن شناسایی تعریف‌های مختلف، امکان استفادة بین‌رشته‌ای این تعریف‌ها بررسی شده؛ در‌حالی‌که قبلا با این رویکرد و با این وسعت به موضوع پرداخته نشده است. این مقاله، که با حوزة معنا‌شناسی مرتبط است، به پژوهشگران تحقیقات مشابه، برای شناسایی گونه‌های سند و تعریف انواع مواد و منابع آرشیوی کمک می‌کند.
خلاصه ماشینی:
"2. سند اداری: علامه حائری با توجه به تعریف سند در قانون امحای اسناد و اوراق مصوب ژوئن1943 ایالات متحدة آمریکا، تعریف زیر را برای سند اداری ارائه داده است: تعریف علامه حائری قانون امحای اسناد و اوراق «سند عبارت است از کلیة کتاب‌ها، اوراق، نقشه‌ها، تصاویر و موادی نظائر آن، صرف‌نظر از شکل ظاهری یا خصوصیات آنها که وسیلة یک سازمان یا جانشین آن در تعقیب وظایف و یا در زمینة امور مربوطه، به‌عنوان سوابق مثبته بر انجام وظائف چگونگی خط‌مشی، تصمیمات، روش‌ها، عملیات و دیگر فعالیت‌ها یا به مناسبت ارزش اطلاعاتی محتوی آنها ایجاد و دریافت و نگهداری شده و یا دارای ارزش نگاهداری می‌باشد، بدین ترتیب آنچه مشمول تعریف بالا نیست اسناد نمی‌باشد به‌خصوص موادی که صرفا به منظور مراجعه یا نمایش در کتابخانه‌ها و موزه‌ها نگاهداری می‌شود»(1351، ص28).
- این تعریف، ترجمة archives و به‌نوعی «تعریف سند از دید آرشیو» است و در‌بردارندة اسنادی است که «برای نگاهداری دائم انتخاب شده» و «ارزش‌های دائمی» دارد و بنابر‌این، جامع نیست (در همان منبع، «مدارک» معادل واژة Records آمده و اینگونه تعریف شده: «مدارک صرف نظر از ویژگی یا شکل فیزیکی آنها عبارتند از کلیة مطالبی که دارای سندیت بوده و توسط یک سازمان یا واحد در نتیجة انجام وظایف آن و یا سایر فعالیت‌هایی که عهده دار انجام آنهاست، ایجاد یا دریافت گردیده و نگهداری شده‌اند.
در جمع‌بندی آمده در نظام ملی اسنادی پس از ارائة تعاریفی از سند، تعریف زیر برای سند پیشنهاد گردیده: «سند عبارت است از اطلاعات مضبوط اعم از نوشتاری، دیداری، شنیداری که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی ایجاد شده و دارای ارزش نگهداری باشد»(سازمان اسناد ملی ایران، 1375، دی، ص2)."
(
, 
, 
)
