چکیده:
در این مقاله هر دو نقل جزیره خضرا و منابع و مآخذ این داستان آمده و به دقت به بررسی سندی آن پرداخته شده است؛ هرچند محور بحث، جزیره خضرا در نقل فضل بن یحیی طیبی و علی بن فاضل است. نیز ضعف سند و عدم توثیق طیبی و علی بن فاضل به اثبات رسیده و سپس به اشکالات دلالی و محتوایی پرداخته شده است؛ از جمله اشکال تناقض بین متنها، به گونهای که نقل بحارالانوار با نقل مرحوم شبر تفاوت بسیاری دارد، و اشکال تحریف قرآن که هرگز با معتقدات و باورهای ما مطابقت ندارد، و اشکال رؤیت اختیاری امام ( در زمان غیبت کبرا که از سوی بزرگانی همچون شیخ جعفر کاشف الغطاء رد شده است؛ و اشکال ادعای فرزند داشتن امام که هرگز قطعی نیست و اشکال ادعای اسرار آمیز بودن جزیره خضرا و عدم امکان دسترسی به آن؛ در حالیکه این جزیره، منطقهای معروف بوده که از سال 407ق تا 621ق و بعد از آن، محل رفت و آمد مسلمانان، به طور عادی، و از قلمرو بلاد اسلامی بوده است؛ به گونهای که حکومتهای مرکزی، برای این جزیره به نصب و عزل حاکم میپرداختند.علاوه بر آن، کتابهای جغرافیای شهرها نام این جزیره و حدود آن را به دقت بیان میکند، و این نیز افسانه بودن داستان جزیره را تأیید و ادعای اسرارآمیز بودن آن را رد میکند.بحث پیش رو، از سلسله بحثهای تخصصی دربارة حضرت مهدی( است که توسط استاد حجتالاسلام والمسلمین شیخ نجم الدین طبسی در مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم، تدریس و پس از تقریر و تنظیم آن توسط حجتالاسلام لطفی و تأیید استاد طبسی، در اختیار فصلنامه گذاشته شده است، تا مورد استفاده دیگر دانشپژوهان و محققان قرار گیرد؛ انشاءالله.
خلاصه ماشینی:
"2. مترجم کتاب جزیره خضرا در فضیلت و وثاقت علی بن فاضل مینویسد: همین بس که فقیهی چون وحید بهبهانی، طبق نقل او فتوا داده است و دانشمندی چون حر عاملی، داستان او را در کتاب عقیدتی اثباتالهداة آورده و علمای رجال و تراجم، چون بحرالعلوم و اسدالله شوشتری و سید عبدالله شبر و صاحب روضات به داستان او استناد کردهاند و فقیهی چون شهید اول، داستان او را نوشته و فقیه دیگری چون محقق کرکی، آن را ترجمه کرده است و محدث مجلسی و میرزا عبدالله افندی و نوری داستان را در کتب خود آورده و تقوا و پرهیزکاری او را ستودهاند.
ضمن اینکه اشکالات نقل علی بن فاضل را هم ندارد؛ لذا به برخی اشکالات آن نیز اشاره خواهیم کرد: اشکال اول: بزرگترین و اساسی ترین اشکالی که بر متن داستان جزیره خضرا وارد است، این است که این داستان، در بردارندة مطالبی است که با معتقدات ما سازش ندارد؛ مانند مسأله تحریف قرآن.
علی بن فاضل میگوید: «نزد آنها ذکری از علمای امامیه ندیدم مگر پنج نفر: سیدمرتضی موسوی و شیخ ابوجعفر طوسی و محمدبن یعقوب کلینی و ابن بابویه و شیخ ابوالقاسم جعفر بن سعید حلی» 1 نقد و نظر با توجه به اینکه در روش فقهی پنج عالمی که در داستان ذکر شده اختلاف است و شمس الدین هم هر صبح جمعه به قبه میرفت و ورقهای که تمام مایحتاج یک هفته را اعم از قضاوت و غیره در آن نوشته بود، مییافت، این سؤال مطرح میشود که چرا فقط نام این پنج نفر آمده است و نامی از شیخ مفید نیست."