اصول و شاخصه های مصرف صحیح و کار آمد مقاله

تغییر و تحوّل پیوسته در نوع کالاهای مصرفی و دگرگونی شرایط و گونه گون بودن فرهنگ ها، شرایط جغرافیایی و ویژگی های فردی، امکان ارائه مصادیق خاص مصرفی برای همه افراد را ناممکن می سازد بنابراین، آن چه ممکن، مفید و تغییر و تحول پیوسته در نوع مطلوب می باشد، ارائه اصول و چارچوبی کلی است که رعایت آن ها، مصرف صحیح و کارآمد را موجب گردد. آن چه در پی می آید، اصول و شاخصه-های مصرف صحیح و کارآمد برگرفته از آموزه های دینی است که با تحلیل نسبتا جامع آیات و روایات مربوط و جمع گزاره های ناسازگارنما به طور فشرده ارائه گردیده است.

Constant development in consuming goods and variety of cultures، geographical conditions، and individual characteristics would render impossible presenting specific consumption referents. Therefore، what is desirable is to put forward general principles and frameworks، which once observed، correct and efficient consumption would ensue. In this article the principles of this kind of consumption with reference to the Qur'anic verses and traditions are succinctly set forth.

دراین باره بنگرید به: جواد ایروانی، الگوی مصرف در آموزه‌های اسلامی، ص48-91 تعیین سطح مطلوب مصرف و نقش عرف قرآن کریم تعیین هزینه‌های زندگی را با واژه «المعروف» بیان فرموده و سطح متعارف را معیاری مؤثر برای مصرف صحیح قرار داده است: (و علی المولود له رزقهن و کسوتهن بالمعروف( بقره(2)/233: «و خوراک و پوشاک آنان [مادران‌]، به طور شایسته، بر عهده پدر است‌» (و عاشروهن بالمعروف( نساء(4)/19: و با آن‌ها به شایستگی رفتار کنید. بنگرید به: محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج31، ص331 و 332 مستندات حدیثی نیز، حاکم بودن عرف و عادت را در تعیین چند و چون کالاهای مصرفی ثابت می‌‌کنند؛ از جمله : شخصی درباره علت تفاوت نوع لباس امام صادق با لباس علی بن ابی طالب(، پرسید و به حضرت عرض کرد: شما فرمودید علی بن ابی طالب7، لباس خشن و پیراهن چهار درهمی می‌‌پوشید، ولی می‌بینیم که بر تن شما، لباسی زیباست؟ فرمود: علی بن ابی طالب7 آن را در زمانی می‌پوشید که نامأنوس نبود ... نیز بنگرید به: الکافی، ج6، ص439، 461، 480 و ج 2، ص123، ج3، ص550 و ج6، ص461؛ محمدبن محمدبن نعمان(شیخ مفید)، المقنعه، ص260 صورت دوم که تأثیر شأنیت افراد در نوع مصرف پذیرفتنی نیست، رعایت شأن‌های اعتباری است، بدین‌معنی که شخص به دلیل مقام و موقعیت اجتماعی خود یا انتساب به فردی صاحب مقام، تلاش کند خود را نیازمند مصرف کالاهای گران قیمت و تجملاتی بداند و با مسئلة «شأن»، آن را توجیه نماید، بی‌آن‌که در واقع، نیازی به آن داشته باشد. بنگرید به: علی بن محمد واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ص143 افزون بر آنچه یاد شد، اصول دیگری در مواردی خاص همچون: مصرف ویژه حاکمان و نیز استفاده از بیت المال وجود دارد که نیازمند مجالی دیگر است.