شناسایی پهنه های رسوبی ناشی از تحولات اقلیمی در پلایای مهارلو با به کارگیری تکنیک PCA و شاخص OIF مقاله

نویسنده: قهرودی تالی، منیژه ؛ لشگری، حسن ؛ حسینی، زهرا سادات ؛

مطالعات جغرافیایی مناطق خشک بهار 1390 - شماره 3 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎16 صفحه - از 21 تا 36 )

کلیدواژه ها: پلایا تحولات اقلیمی دریاچه مهارلو PCA شاخص OIF رسوب تبخیر تغییرات اقلیمی شناسایی ETM بارش

چکیده:

ایران کشوری است که در بخش های داخلی آن، شواهد ژئومورفولوژیکی متعددی را، از تغییرات اقلیمی به صورت تناوب اقلیم خشک و بارانی دارا است. دریاچه مهارلو، یکی از بسترهایی است که این شواهد را به صورت سطوحی از رسوبات آواری و تبخیری حفظ کرده است. این دریاچه، حوضه آبریز خود به مساحت حدود 4266 کیلومترمربع را زهکشی می کند و در حال حاضر دارای اقلیمی خشک، با تبخیر بیش از بارش است. شرایط اقلیمی و هم چنین شرایط زمین شناسی آن، سبب شده است که این دریاچه به شکل پلایا تحول یابد. در حالی که بسترهای سیلابی و تراس های کم ارتفاع اطراف دریاچه، حکایت از اقلیم با بارش بیش تر را در این حوضه دارد. این پژوهش با هدف شناسایی تغییرات دریاچه مهارلو انجام شده است. از نقشه های توپوگرافی 1:25000، داده های ارتفاعی Aster، تصاویر ماهواره ای +ETM و IRSP6، نقشه زمین شناسی 1:100000 و مشاهدات میدانی استفاده شده است. تکنیک های تحلیل مولفه های اصلی و شاخص OIF برای شناسایی سطوح اطراف دریاچه انجام شده است و نتایج آنالیز به کمک مشاهدات میدانی و نمونه گیری، ارزیابی شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که دریاچه مهارلو در آخرین دوره سرد، باران بیش تری دریافت نموده است و مساحتی معادل 517.6 کیلومترمربع را داشته است. به دلیل وجود کانی های تبخیری از جمله کلسیت، ژیپس و هالیت در بستر زمین شناسی حوضه و با تغییر اقلیم، کاهش بارش و افزایش تبخیر، دریاچه کوچک تر شده و کانی های تبخیری بر اساس میزان حلالیت خود رسوب نموده اند و سطوح آهکی، گچی و نمکی را در اطراف دریاچه تشکیل داده اند و دریاچه مهارلو به صورت پلایا تحول یافته است. وجود کانی هالیت در سایر سطوح بیانگر این است که که تغییرات اقلیمی بعد از اولین دوره خشکی، تنها سبب تغییر سطوح نمکی شده است و تحول ژئومرفولوژیکی پلایای مهارلو را مختل ننموده است.

خلاصه ماشینی:

"قلمرو ایران مرکزی اکنون تحت تأثیر اقلیم گرم و خشک قرار دارد،اما شواهد متعددی از جملهفرسایش شدید آب‌های جاری،مخروط افکنه‌های عظیم،پادگانه‌های آبرفتی وسیع و رسوبات سیلابی،حکایتاز شرایط اقلیمی سردتر و مرطوب‌تر را در این قلمرو دارند(محمودی،1367)،و شواهد تغییرات آب‌وهوایکواترنری به صورت رسوبات آوای و تبخیری عمدتا دریاچه‌ها ثبت می‌شوند،(برادلی،11999،کروفورد وپدوانی21989)این دریاچه‌ها که حوضه‌ی انتهایی رودها می‌باشند،به بیلان تبخیر و بارش در کواترنرحساسیت زیادی نشان داده به طوری که سبب تغییر سیستم هیدرولوژیکی حوضه شده‌اند. (شکل 4)سطح کوچک‌تر به دست آمده از مؤلفه‌ی اول بابخشی از رسوبات تبخیری کنار دریاچه مطابقت دارد که مشاهدات میدانی بخشی را،با حداکثر تجمع کانیکلسیت نشان داد(شکل 8)که می‌تواند بیانگر شروع تحول دریاچه مهارلو به صورت پلایا باشد و یا به بیانیدیگر شروع شور شدن این دریاچه و حاکمیت اقلیمی با تبخیر بیش از بارش باشد. زیرا تغییر سطح دریاچه به دلیل گرم شدن هوا و کاهش باران و افزایش تبخیر بوده است و درمرطوب‌ترین شرایط به علت شکستگی کف دریاچه،سطح دریاچه مهارلو در حد مشخصی بوده که انطباق با بزرگ‌ترین سطح به دست آمده داشته است(شکل 4)؛بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که نظر کرینسلی درمورد عدم وجود این دریاچه،قبل از پلیستوسن قابل بحث به نظر می‌رسد،اما تحول آن به صورت پلایا باشروع اقلیمی با تبخیر بیش از بارش در کل حوضه انطباق دارد؛زیرا حوضه‌ی مهارلو سیستم زهکشی بسته‌ایاست که به سمت دریاچه مهارلو زهکشی می‌شود و از طرفی هم‌چنان که شکل 1 نشان می‌دهد شبکه‌یآبراهه‌های اندکی به سمت این دریاچه وجود دارد."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .

ورود / عضویت

ورود

عضویت