چکیده:
تنظیم عرضه پول متناسب با حجم فعالیت های اقتصادی و تعیین اثر تغییر برونزای عرضه پول بر متغیرهای اقتصاد کلان به نحو بارزی بستگی به قابل پیش بینی بودن تقاضای پول دارد. عدم شناخت صحیحی از متغیرهای تاثیرگذار بر تقاضای پول و میزان اثرگذاری هر یک، باعث می شود تا سیاستگذاران اقتصادی نتوانند نیاز پولی جامعه را به درستی برآورد کرده و اثر سیاستگذاری های پولی بر متغیرهای هدف را به گونه مناسبی برآورد کنند. در میان متغیرهای معمول تاثیرگذار بر تقاضای پول، یکی از متغیرهایی که در شرایط کنونی جامعه ما اثر محسوسی بر تقاضای پول دارد و نادیده گرفتن آن ارزیابی ما از تقاضا برای پول را با خطای جدی مواجه می سازد، تغییر ساختار سنی جمعیت است. در این پژوهش با پیوند دادن نظریه مصرف دوران زندگی اندو و مادیگلیانی و نظریه تقاضای پول بامول و توبین تابع تقاضایی را برای پول به گونه ای تصریح می کنیم که بتواند اثر تغییر ساختار سنی جمعیت را بر تقاضای پول نشان دهد. ضرایب این تابع تقاضا را به کمک آمار سری زمانی سال های 1338-1386 و به روش همجمعی برآورد کرده ایم. نتایج حاکی از وجود یک رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای جمعیتی و سایر متغیرهای معمول تابع تقاضا برای پول است. الگوی تصحیح خطا نیز که انعکاس دهنده فرایند پویای تقاضا برای پول است، ثبات تابع تقاضای پول را به اثبات می رساند. بر اساس نتایج به دست آمده، افزایش نسبی جمعیت در گروه میان سال جامعه، که تامین کننده اصلی درآمد و پس انداز جامعه هستند، تقاضا برای پول را افزایش می دهد. حال آنکه افزایش نسبی در جمعیت جوان و پیر جامعه باعث کاهش تقاضای پول می شود. در نظر نگرفتن تغییر ساختار سنی جمعیت در تابع تقاضای پول سبب می شود تا برآورد ضرایب با تورش مواجه شده و اطلاعات نادرستی به سیاستگذاران اقتصادی انعکاس یابد
خلاصه ماشینی:
"Goldfield Tin Hwang Rao & Sing Hussain, et al Rao & Kumar Kumar, et al در این پژوهش تلاش میکنیم تا به آنچنان تابع تقاضایی برای پول دست یابیم که متغیر تغییر ساختار سنی جمعیت به عنوان عامل مهمی در کنار سایر متغیرهای معمول، تغییرات تقاضا برای پول را تبیین کند.
در این صورت، در یک جامعه فرضی با هرم جمعیتی به نفع گروه میانسال، نسبت به زمانی که هرم سنی جوان یا سالخورده باشد، تقاضا برای پول به دو دلیل بیشتر است؛ یکی آنکه گروه میانسال دارای بیشترین پسانداز در قالب داراییهای فیزیکی و مالی هستند و دیگر آنکه از هزینه فرصت بالاتری برای تبدیل سایر اشکال دارایی به پول و مراجعه به بانک برخوردارند.
از آنجا که به دلیل مشکلات آماری نمیتوان تابع تقاضای بالا را برای یکایک افراد جامعه برآورد کرد، اگر چنین فرض شود که ضرایب معادله تقاضای پول افرادی که در یک گروه سنی قرار دارند ثابت است و تفاوت تنها در عرض از مبدأ این رابطه است، آنگاه میتوان تقاضای پول تمامی افراد Fair & Dominguez جامعه را به صورت مجموع زیر تصریح کرد: M= X+ αN+ αN+ .
4. جمعبندی و نتیجهگیری یافتههای این پژوهش نشان میدهد که با توجه به دیدگاه نظری مصرف و پسانداز دوران زندگی اندو و مادیگلیانی و تقاضای پول بامول و توبین، در شرایط کنونی اقتصاد ایران، تغییر ساختار سنی جمعیت یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر تقاضای پول در کنار سایر متغیرهای معمول توضیحدهنده تقاضا برای پول است."