چکیده:
فرارودان سرزمینی چند فرهنگی متشکل از اقوام متعدد و ادیان و آیین های زرتشتی، مانوی، بودایی، مسیحیت (نستوری)، یهودی، و باورهای کهن و آیین شمنی بود. در این تحقیق، مسئله اصلی این است که فرارودان از نظر تنوع فرهنگی ـ آیینی چگونه بود که پیش از اسلام پیروان ادیان و باورهای گوناگون در طول چند سده با تساهل و تسامح در کنار یکدیگر زیستند؟ همزیستی فرهنگی ـ آیینی چه ویژگی های منحصر به فردی برای فرارودان به وجود آورد؟ این پژوهش با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی و مبتنی بر اسناد و مدارک تاریخی و یافته های باستان شناسی انجام گرفته است. یافته های این تحقیق بیانگر آن است که در فرارودان پیش از اسلام تنوع فرهنگی ـ آیینی ویژه ای وجود داشت و بر اثر همزیستی این فرهنگ ها و ادیان در کنار یکدیگر آمیختگی های فرهنگی ـ آیینی پدید آمد. این آمیختگی به حدی است که تمایز عناصر دینی ادیان گوناگون را در آثار هنری و تاریخی برای تاریخ پژوهان و باستان شناسان دشوار کرده است.
خلاصه ماشینی:
"تنوع فرهنگی-آیینی در فرارودان(پیش از اسلام) هادی عالم‌زاده*حسن شجاعی‌مهر** چکیده {IBفرارودان سرزمینی چند فرهنگی متشکل از اقوام متعدد و ادیان و آیین‌های زرتشتی،مانوی،بودایی،مسیحیت(نستوری)،یهودی،و باورهای کهن و آیین شمنی بود.
دراین تحقیق،مسئلۀ اصلی این است که فرارودان از نظر تنوع فرهنگی-آیینی چگونهبود که پیش از اسلام پیروان ادیان و باورهای گوناگون در طول چند سده با تساهلو تسامح در کنار یکدیگر زیستند؟همزیستی فرهنگی-آیینی چه ویژگی‌هایمنحصر به فردی برای فرارودان به وجود آورد؟این پژوهش با بهره‌گیری از روشتحقیق تاریخی و مبتنی براسناد و مدارک تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی انجامگرفته است.
پدیدۀ چندفرهنگی-آیینی چه تأثیری در اینمنطقه داشت و آیا این تنوع آمیختگی‌های دینی را در فرارودان موجب شده است؟ فرضیۀ تحقیق این است که در فرارودان پیش از اسلام یک تنوع فرهنگی-آیینی در میان مردم این منطقه نمودار بود که با توجه به مستندات تاریخی و شواهد باستان‌شناسیاثبات‌شدنی است.
این آمیختگی‌ها در برخی موارد آنچنان زیاد بود که تمایز عناصر بودایی،مانوی،نستوری،و زرتشتی در آثار هنری و باستانی به دست آمده از فرارودان برایپژوهشگران تاریخ و باستان‌شناسان دشوار است.
در فرارودان امتزاج دینی در مانویت زیاد بود به نحوی که هم‌زمان،برخی باستان‌شناسانمعتقدند که آیین زرتشتی و بودایی در تمدن سغدی رواج داشت و عده‌ای دیگر براینباورند که سغدیان مانویان متعصبی بودند(فرامکین،1372:131).
آثار هنری به دست آمده از یافته‌های باستان‌شناسی فرارودان نمایان می‌سازد که فرارودیانچنان اندیشه‌های دینی گوناگون را به هم درآمیخته‌اند که تمایز عناصر آیینی ادیان متفاوت&%00414TOJG004G% برای کارشناسان تاریخ هنر دشوار شده است.
مراسم آیینی مانوی با عناصر تلفیقیمنبع:کتاب مجموعه آثار تاریخی سین کیانک چاپ چین (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر 8(ب)نگاره‌ای متعلق به معبد مانوی پنجیکنت موزۀ ملی تاجیکستان در شهر دوشنبهنقش گزیدگان مانوی که گل لوتوس همراه دارند یادآور آرایه‌های بودایی هنر مانوی است."
(
, 
, 
)
