چکیده:
صاحب¬نظران تحلیل گفتمان در تحلیل متون ادبی، افزونبر جنبه¬¬های صوری و واژگانی، بر عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نیز تأکید دارند. نورمن فرکلاف، از نظریه¬پردازان تحلیل گفتمان انتقادی، متون را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می¬کند. این شیوه در توصیف و کشف دیدگاه¬های فکری نویسندگان و رویکردهای سیاسی و اجتماعی آنان کارآمد است. در این پژوهش رمان¬ جزیرۀ سرگردانی، نوشتۀ سیمین دانشور، با استفاده از این رهیافت، تحلیل و تبیین شدهاست تا چگونگی نگرش نویسنده در پردازش لایههای مختلف درونمایة آن کشف گردد. مسألۀ هویت، آزادی، استعمار و تبعیض، سرگردانی انسان مدرن، توسعه، سنت و تجدد، مذهب و اهمیت آن، در گفتگوها، صحنه¬سازی¬ها، و روایت¬های این رمان¬ در مرکز توجه قرار گرفتهاست. ویژگی¬های یادشده، گفتمان غالب در آثار دانشور است که با رمان¬های دیگر نویسنده (سووشون و ساربان سرگردان) پیوند معنایی ایجاد می¬کند.
خلاصه ماشینی:
تحليل گفتماني جزيرٔە سرگرداني و پيوند معنايي آن با ديگر رمان هاي سيمين دانشور دکتر حسينعلي قبادي دانشيار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه تربيت مدرس دکتر فردوس آقاگل زاده دانشيار زبان شناسي همگاني دانشگاه تربيت مدرس سيدعلي دسپ ٭ دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي دانشگاه تربيت مدرس چکيده صاحب نظران تحليل گفتمان در تحليل متون ادبي ، افزون بر جنبه هاي صوري و واژگاني ، بر عوامـل فرهنگي ، اجتماعي و سياسي نيز تأکيد دارند.
در اين پژوهش رمان جزيرٔە سرگرداني ، نوشتة سيمين دانشـور، بـا اسـتفاده از ايـن رهيافـت ، تحليل و تبيين شده است تا چگونگي نگرش نويسنده در پردازش لايه هاي مختلف درون مايـة آن کشف گردد.
انگيزٔە اصلي اين پژوهش ، توجه به نگرش و جهان بيني سياسـي و اجتمـاعي سـيمين دانشور در رمان جزيرٔە سرگرداني و پيوند آن با دو رمان سووشون و ساربان سرگردان، بـا توجه به کاربرد آن در بافت متن ١ و انتخاب واژگان خاص متناسب با بافت موقعيت ٢ است که غالبا در پژوهش هاي پيشين ناديده گرفته شده است .
همچنين اين پژوهش در پـي کشـف ايـن اسـت کـه از نظـر تحليـل گفتمـان انتقـادي ، مهم ترين درون مايه هاي اين رمان چيست و چگونه مي توان پيوند معنايي بين رمـان هـاي سيمين دانشور (سووشون، جزيرٔە سرگرداني و ساربان سرگردان) برقرار کرد؟ ٢- تحليل گفتمان انتقادي رويکردهاي تحليل متن پيشينه اي گسترده دارند و نظريه هاي نقد فرماليستي ، نقد نو، نقد هرمنوتيکي ، ساختارگرايي و پساساختارگرايي بـه دو روش تحليـل صـورت و معنـاي 1.