چکیده:
رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست داشت، نوشتة شهرام رحیمیان، از رمانهای سیاسی قابل تأمل است که به بازنگری متفاوتی از کودتای 28 مرداد، با تأکید بر مسائل روانی شخصیتهای سیاسی میپردازد. واکاوی علمی رویکرد نویسنده در بازنمایی واقعه، فوایدی چندوجهی دارد: نخست، بازگوکنندۀ رویکرد بخشی از جریانهای فکری جامعه دربارة آن حادثه است؛ دوم، ما را با قسمتی از تحولات فکری طبقة روشنفکر جامعه، بهویژه پس از تأمل نوستالژیک آنها در حوادث سرنوشتساز تاریخ سیاسی معاصر آشنا میکند؛ و سرانجام واکاوی مؤلفههای تشکیلدهندة رمان با روش توصیفی- تحلیلی و با رهیافت «تحلیل گفتمان انتقادی»، نه¬تنها رویکرد کاملا هدفمند نویسنده را - بهعنوان یکی از نویسندگان وابسته به طیف روشنفکران خارج از کشور- در انتقاد از جریانهای سیاسی معاصر نشان میدهد، ایدئولوژی سیاسی نویسنده را نیز آشکار میسازد و آشکار میشود نگرش نویسنده در طرح گفتمان روشنفکری، معطوف به رویکردی ملیگرایانه منهای نقش دین است.
خلاصه ماشینی:
(1) تحليل گفتمان انتقادي رمان دکتر نون زنش را بيشتر از مصدق دوست داشت دکتر سيدعلي قاسم زاده ٭ استاديار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه ولي عصر (عج ) رفسنجان دکتر مصطفي گرجي استاديار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه پيام نور چکيده رمان دکتر نون زنش را بيشتر از مصدق دوست داشت ، نوشـتة شـهرام رحيميـان ، از رمـان هـاي سياسي قابل تأمل است که به بازنگري متفاوتي از کودتاي ٢٨ مرداد، با تأکيد بـر مسـائل روانـي شخصيت هاي سياسي مي پردازد.
همان گونه که به باور بسياري ، واقعيت اجتماعي خالص و ناب وجود نـدارد و نبايـد تصور کرد گفتمان موجود در متن ، خنثي و بي طرفانـه اسـت (بهـرام پـور، ١٣٧٩: ٥٠)، مـتن ادبي ، به ويژه رمان ، به دليل پيوند عميق آن با اجتماع ، هيچ گاه بدون بار عـاطفي خـاص و ايدئولوژيک نويسنده نيست و رمان دکتر نون نيز کوششي است براي بازتاب جهـان بينـي نويسنده درباب مسائل و موقعيت هاي اجتماعي و سياسي معاصر.
individualist / ٥- زاويه ديد و شخصيت پردازي رمان (تعامل شخصيت ها با سياست و جامعه ) رمان دکتر نون با اشارات صريح به وقايع سياسي و اجتماعي پيش و پس از کودتا و نفـوذ و دخالت بيگانگان ، به کمک شخصيت پردازي موجود در رمان ، جامعـة ايرانـي را بـه سـه قطب تقسيم کرده است : نخست ، روشنفکران طرفدار مردم سالاري (دکتـر مصـدق ، دکتـر فـاطمي و حاميـان آنهـا)؛ دوم ، طيـف حکـومتي و اقتـدارطلب بـا روحيـة اگوئيسـم ١ يـا خودمحـور٢ اسـتبدادي و حـامي بيگانـه و اسـتعمار (مثـل ارتشـبد زاهـدي و مـأموران حکومتي )؛ و سوم ، طيف روشنفکران محافظه کار (مثل دکتر اميني و دکتـر نـون ) کـه در رهگذر جنگ قدرت ، مرعوب گفتمان مستبد کودتاچيان گشته انـد و بـه دلايـل شخصـي پيمان شکني کرده اند.