چکیده:
یکی از اشکالاتی که معمولا بر سنجه های دینداری موجود در جامعه ما وارد می شود آن است که اغلب این سنجه ها مبتنی بر جهان بینی اسلامی نیستند. از آنجا که دینداری برحسب رویکرد و محتوای متفاوت ادیان، تعاریف متفاوتی می پذیرد، لازمه مفهوم سازی دقیق آن است که در هر دینی از جمله اسلام الگوهای بومی طراحی شود. از جمله الگوهایی که توسط مسلمانان برای سنجش دینداری طراحی شده، مدل ام. آر. پی. آی. است که در سال 2007 در مالزی طراحی شده است. در این مطالعه برآنیم تا ضمن هنجاریابی ام. آر. پی. آی. در میان جوانان ایرانی، به صورت تجربی آن را با سنجه های دکتر شجاعی زند و سنجه برگرفته از مدل گلاک و استارک در یک جمعیت واحد مقایسه نمائیم. این کار با روش پیمایش در جامعه آماری دانشجویان دانشگاه تهران و با نمونه 391 نفر صورت گرفته است. برمبنای نتایج پژوهش، اولا سنجه ام. آر. پی. آی، حائز شرایط علمی یک مقیاس است و ثانیا از نظر میزان دینداری و رابطه دینداری با متغیرهای زمینه ای، داده های به دست آمده برای هر سه سنجه تقریبا یکسان است. ضرایب همبستگی اسپیرمن بین نمرات سنجه ها حاکی از اعتبار بالای سنجه هاست، به طوری که ضریب همبستگی ام. آر. پی. آی. با سنجه گلاک، 0/756 است و در سطح معناداری بسیارمطلوب (s=0/000) قرار دارد.
One of the criticisms is usually leveled against measures of religiosity in our society is that most of these measures are not based on Islamic worldview. Since religiosity has different meanings on the basis of the contents of each religion، for a precise coining of a concept it is necessary to design indigenous models for every religion، including Islam. Among the models designed by Muslims to measure religiosity، one may mention MRPI، designed in Malaysia in 2007. Attempts have been made in the present study to normalize MRPI among Iranian youth and also to empirically compare it with the measures offered by Dr. Shojaizand and the measure borrowed from Glock and Stark models in a single population. The survey was conducted among the students of the University of Tehran. The sample constituted of 391 students. The findings of the research indicate that first of all the MRPI measure enjoys the scientific criteria of a scale; secondly، with regard to the degree of religiosity and relations between religiosity and background variables، the garnered data are almost equal for three measures. The Spearman correlation coefficients between the scores of measures confirm the high validity of the measures، to the extent that the MRPI’s correlation with Glock measure is 0.756 which is highly significant (s=0.000).
خلاصه ماشینی:
"هرچند این سنجهها ادعای جهان شمولی و عمومیت دارند و طراحان آن اذعان میکنند که الگویی برای سنجش دینداری عرضه کردهاند که با اندکی جرح و تعدیل میتوان آن را در جوامع گوناگون و برای پیروان همه ادیان به کار برد،اما دیدگاههای مخالفی هم وجود دارند مبنی بر اینکه مطالعه جوامع یهودی مسیحی،جهانبینی این ادیان را حاکم بر تعریف از دین و مفهومسازی و طراحی سنجههای مسیحی،جهانبینی این ادیان را حاکم بر تعریف از دین و مفهومسازی و طراحی سنجههای آن گردانده و سبب شده سنجههای مذکور با برداشتی یهودی-مسیحی از دین طراحی شوند، لذا ناگزیر نسبت به این ادیان جهتگیری دارند و ابعاد حاصل از جهانبینی آنها را میسنجند و بنابراین لزوما با تعاریف سایر مذاهب از دین منطبق نیستند هرچند مشترکاتی هم با آنها داشته باشند(کوچک خان،2000،الطاس،2001؛به نقل از یو پی ام{o1o}،2007)اساسا امروزه در نظر گرفتن ذات مشترک ادیان در تحقیقات پیرامون مذاهب مختلف،از سوی نظریهپردازان جامعهشناسی دین کمتر مورد حمایت قرار میگیرد.
آی،به صورت تجربی با سنجههای دکتر شجاعی زند و سنجههای برگرفته از مدل گلاک و استارک مقایسه شود و روشن شود آیا بین نتایج حاصل از اجرای پرسشنامه«دینداری-شخصیت اسلامی»و سایر سنجههای دینداری در ایران رابطه وجود دارد؟ ادبیات نظری و مفهومی قبل از پرداختن به تعاریف عملیاتی دینداری و مقایسه مبانی نظری سه مدل مورد نظر،لازم است نگاهی اجمالی به رویکرد متفاوت آنها در باب مفهوم دینداری داشته باشیم.
جدول 1:مدل سنجش دینداری شجاعی زند (به تصویر صفحه مراجعه شود) تعریف عملیاتی سنجه گلاک و استارک طی دو دهه پنجاه و شصت میلادی،در تلاش برای فهم و تبیین دین در آمریکا گلاک بحث ابعاد التزام دینی را مطرح کرد."