چکیده:
تربیت اخلاقی یکی از مهمترین مسائل آموزشی و تربیتی میباشد. دستیابی به این هدف بزرگ در نهاد آموزش و پرورش، نیازمند نقشهای است که در ادبیات علوم تربیتی، به آن برنامه درسی میگویند. این طرح و نقشه، زمانی میتواند آن نهاد را به اهداف مطلوب خود برساند که بر مبانی، اصول و شیوههای دینی و ارزشی فرهنگ حاکم بر آن کشور استوار باشد. نیل به الگوی برنامة درسی تربیت اخلاقی مبتنی بر تعالیم دینی، که هدف اصلی تحقیق است، میتواند نیل به طراحی برنامة درسی جامع در زمینه تربیت دینی را فراهم سازد. این مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، به بررسی و تبیین ویژگیهای برنامه درسی تربیت اخلاقی، بر اساس نظرات علامه مصباح یزدی پرداخته است
خلاصه ماشینی:
"اهمیت و ضرورت برنامهریزی درسی از آنجا که برنامة درسی بیانگر هدفها و آرمانهای تربیتی و نیز منعکس کننده ارزشها و اعتقادات و به طور کلی، فرهنگ یک کشور است، پرسش اصلی این است که اگر بخواهیم برنامة درسی تربیت اخلاقی متناسب با فرهنگ دینی خود طراحی کنیم، چه مبانی، اصول و شیوههایی را باید مورد توجه قرار دهیم؟ اصول و شیوههای تربیت اخلاقی در برنامة درسی آموزش و پرورش رسمی چیست؟ ویژگیهای برنامة درسی تربیت اخلاقی مبتنی برآموزههای دینی اسلام کداماند؟ بدین منظور، با بهرهگیری از آموزههای دینی و اسلامی، میتوان به شیوهای مؤثر در به فعلیت رساندن استعدادهای معنوی انسانها تلاش نمود تا ره آورد این نظام آموزشی، فارغالتحصیلانی واجد صفات اخلاقی باشند.
بنابراین، با توجه به حضور فطری ارزشها در انسان، و با ملاحظة تعریفهای علمای اخلاق و اندیشمندان تعلیم و تربیت در این زمینه، و با توجه به نقش و کارکردی که برای مدارس بیان شده است، برنامة درسی تربیت اخلاقی عبارت است از: برنامهریزی برای چگونگی به کارگیری و پرورش استعداها و قوای درونی ـ قابلیتهای اخلاقی ـ و همچنین توسعه و تثبیت صفات و رفتارهای پسندیدة اخلاقی، به منظور نیل به فضائل عالی اخلاقی و دوری از رذیلتها و نابود کردن آنهاست.
169 از اینرو، ارزشیابی در نظام برنامه درسی تربیت اخلاقی، علاوه بر اینکه سطحشناختی فراگیران نسبت به مفاهیم اخلاقی را میسنجد، باید به گونهای طرحریزی شود که سطح بینش و نگرش، ایجاد انگیزه و علاقة درونی به ارزشهای اخلاقی و تمام عناصر دخیل در انجام رفتار اخلاقی اختیاری در فراگیران را نیز بسنجد؛ زیرا آنچه در برنامة درسی تربیت اخلاقی مهم میباشد، «رشد اخلاقی» دانشآموزان است که منجر به رفتار اخلاقی آنان میشود."