چکیده:
انقلاب اسلامی با تکیه بر آرمانها و آموزههای دینی و با هدف نفی و طرد طاغوت در تمام ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی تکوین یافت.پس از پیروزی انقلاب، دولتمردان انقلابی برای جامة عمل پوشاندن به اهداف انقلاب، نهادها و ارگانهای متعددی را برای تصدی امور دینی و فرهنگی جامعه تأسیس کردند، اما با گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب و شکلگیری این نهادها، شاهد بروز و ظهور نابسامانیها، مشکلات و معضلات عدیده و جدی در ابعاد فکری، فرهنگی و اخلاقی جامعه هستیم و این امر نشانگر ناموفق بودن برنامههای فرهنگی و ناکار آمدی دستگاههای متصدی امور دینی و فرهنگی است.با توجه به جامعیت عبادت عظیم حج، توجه به ابعاد مختلف این عبادت و ترویج روح محتوای آن در جامعه، میتواند اثرات مثبت عمیقی در تحول فرهنگی و اخلاقی جامعه داشته باشد. این امر نیازمند اهتمام جدی دستگاههای دینی و فرهنگی و به خصوص سازمان حج و زیارت، به عنوان متولی امر حج میباشد که این امر خود نیز مستلزم آسیبشناسی نهادهای فرهنگی و تدوین برنامة دقیق و جامع برای آنها است.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین، انجام آداب و مناسک حج ـ همانند دیگر عبادات ـ زمانی مؤثر واقع میشود که به روح و معنای مناسک توجه گردد؛ «اگر مسلمانان به هنگام انجام این مناسک، به روح و اسرار آن واقف باشند و به جنبههای سمبولیک آن بیندیشند، یک کلاس بزرگ تربیتی و یک دوره کامل خداشناسی، پیامبرشناسی و انسانشناسی است»5 چنانکه از کلمات ائمه(علیهم السلام) و بزرگان دین بر میآید، آثار و ثمرات عبادات و آداب مختلف دینی، هنگامی بهطور کامل و به صورت عالی خود را مینمایاند که این عبادات با توجه به روح و فلسفة آنها انجام پذیرد، اما متأسفانه بسیاری از انسانهای عابد، از نماز تنها الفاظ زبانی و حرکات بدنی و از روزه تنها گرسنگی و تشنگی جسمانی را درک کرده و از اسرار، فلسفه و برکات معنوی آنها غافلاند.
»19 سفر حج که در آن افراد مدتی را در سرزمین رسول رحمت(صلی الله علیه و آله و سلم) در کنار یکدیگر به سر میبرند، فرصتی طلایی برای پرورش اخلاق حسنه است و حجاج بایستی از این فرصت بیشترین استفادة معنوی را ببرند؛ چرا که خشم و بدخویی دارای نتایج و آثار بسیار مخرب و منفی است؛ چنانکه امام خمینی1 مینویسند: «چه بسا که انسان غضب کند و از شدت آن از دین خدا برگردد و نور ایمان را خاموش کند و ظلمت غضب و آتش آن، عقاید حقه را بسوزاند."