چکیده:
فضای اخلاق اسلامی چنانکه در کتاب های درسی اخلاق دانشگاه منعکس شده با شاخص های وظیفه گرایی،هماهنگی بسیاری داشته و از پیامد گروی یا نتیجه گروی فاصله گرفته است.هر چند رویکرد پیامد گروی از جذابیت بیشتری برخوردار بوده و اخلاق را با نتایجی ملموس،کام بخش،سازنده و در متن زندگی ارائه می دهد.در منابع دینی(قرآن،سنت و عقل)به روشنی پیامدهای مثبت اخلاقی زیستن،نظیر آرامش،موفقیت،شادمانی،وسعت رزق و خلاقیت تبیین شده است؛اما در کتاب های درسی رایج به طور معمول بایدها و نبایدها و بیان وظایف اخلاقی،نقش محوری یافته است.نقطه عزیمت مباحث و مرکز ثقل مطالب،بر پیامدهای مثبت و نتایج ملموس استوار نیست؛در حالی که توجه به شرایط مخاطبی که در بحران اضطراب و افسردگی تمدن مادی،با رشد علم گرایی،افزایش سطح فهم ناسوتی و ضعف روحیه تعبد به سر می برد،استفاده از ظرفیت های پیامدگرایی را اقتضا می کند.برای جذاب سازی دروس اخلاق،کارآمدترین و علمی ترین شیوه این است که به منابع اصیل دین بازگشته و با رویکرد پیامد گروانه به بازفهمی و بازنویسی اخلاق اسلامی همت گماریم.در این صورت هم دانش اخلاق به طور کارآمدتری بازسازی می شود و هم در فرآیند آموزش اخلاق توفیقات،بیشتری خواهیم یافت؛همچنین نیز فراتر از آموزش اخلاق می توانیم در جهت تحقق اسلام کاملی که مدعی تامین سعادت دنیا و آخرت است،تحولی فرهنگی را براساس تغییر بینش و منش موثرترین قشر اجتماعی سامان دهیم و به ارتقای کیفیت زندگی هماهنگ با ارزش های اسلامی دست یابیم.
Islamic ethics, as is presented in the textbooks in universities, is in
much agreement with deontologism but in great distance in relation to
consequentialism; though the latter, extending ethics to all aspects of
human life. is more attractive and makes it more sensible and fruitful.
The consequences of man’s ethically living such as peace of mind,
successfulness, happiness, extension of provision and creativity have
been clearly mentioned in religious resources (Quran and tradition). In
common ethical textbooks, however, the problems of must and must
not and moral duties are focused on; while considering environmental
and psychical conditions of students proposes a necessity for using the
capacities of consequentialism.
Needless to say, one can claim that the most efficient way for making
ethical lessons more attractive, consists in: re-understanding and re-
writing Islamic ethics. So doing, in addition to an essential
improvement in teaching ethics, Islam can be established in such a
comprehensive form that leads to the happiness of man in this world
and the next. On the basis of such a fundamental changing in view and
essence of the most important group of society, therefore, a cultural
evolution would occur and Islamic society would ascend to a high
quality in full agreement with Islamic values.