چکیده:
زمینه و هدف: تیم جراحی (مشتمل بر جراح و متخصص بیهوشی) با عنایت به ماهیت تهاجمی اقدامات پزشکی خود همواره هدف اصلی شکایات پزشکی هستند. بر این اساس آشنایی با علل طرح شکایت از سوی بیماران و نیز شناخت عوامل موثر در محکومیت تیم جراحی در دعاوی سهل انگاری پزشکی برای جراحان و متخصصین بیهوشی اهمیت خاص دارد. هدف از مطالعه اخیر تعیین عوامل خطر محکومیت تیم جراحی در شکایات پزشکی و نیز ارزیابی کیفیت رسیدگی به این شکایات در نظام پزشکی مشهد بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی ابتدا آمار شکایات ثبت شده در سازمان نظام پزشکی طی سال های 1379 تا 1383 از دفاتر سازمان استخراج گردید، سپس ضمن مطالعه آخرین یکصد پرونده مختومه شکایات از تیم جراحی، فرمی مشتمل بر اطلاعات مربوط به پزشک، بیمار، بیماری، درمان، شکایت و مرجع رسیدگی در هر مورد تکمیل گردید و سپس با نرم افزار SPSS و با کمک جداول توزیع فراوانی و آزمونهای ANOVA و T-student و Chi-square و Logistic regression مورد آنالیز آماری قرار گرفت.
یافته ها: از 1057 شکایت مطروحه در نظام پزشکی مشهد طی پنج سال 1379 لغایت 1383، %56 شکایات از تیم جراحی بود در حالیکه تنها %13 شکایات از سایر پزشکان بود. در یکصد پرونده بررسی شده %10 آرا صادره مبنی بر محکومیت تیم جراحی بود. در آنالیز Univariate %13 عوامل پیش بینی کننده محکومیت پزشک عبارت بودند از وقوع عارضه ناشی از سهل انگاری، اقدام درمانی زیر حد استاندارد، اشتغال در رشته بیهوشی، ارجاع پرونده از سوی مراجع حقوقی، طرح همزمان شکایت در سایر مراجع علاوه بر نظام پزشکی، بروز عارضه طی 24 ساعت اول پس از درمان، طرح شکایت ظرف 3 ماه پس از اقدام درمانی. در آنالیز Multivariate تنها دو عامل اول نقش پیش بینی کننده مستقل داشتند.
نتیجه گیری: مهم ترین عوامل خطر محکومیت تیم جراحی در شکایات پزشکی عبارتند از بروز ضایعه ناشی از سهل انگاری و انجام مراقبت های پزشکی زیر حد استاندارد. بر این اساس می توان گفت سیستم رسیدگی به دعاوی پزشکی در نظام پزشکی مشهد در مقایسه با مطالعات مشابه در برخی کشورها از کفایت مناسبی برخوردار است. اثرات بازدارنده شکایات قصور پزشکی باید از طریق اصلاحاتی که میزان حساسیت و اختصاصی بودن سیستم رسیدگی را بالا ببرد، بهبود یابد.
خلاصه ماشینی:
"روش بررسی:در این مطالعه توصیفی تحلیلی ابتدا آمار شکایات ثبت شده در سازمان نظام پزشکی طی سالهای 1379 تا 1383 از دفاتر سازمان استخراج گردید، سپس ضمن مطالعه آخرین یکصد پرونده مختومه شکایات از تیم جراحی، فرمی مشتمل بر اطلاعات مربوط به پزشک، بیمار، بیماری، درمان، شکایت و مرجع رسیدگی در هر مورد تکمیل گردید و سپس با نرمافزار{L SSPS L}و با کمک جداول توزیع فراوانی و آزمونهای{L AVONA L}و{L tneduts-T L}و{L erauqs-ihC L}و{L noisserger citsigoL L}مورد آنالیز آماری قرار گرفت.
بحث با عنایتی به یافتههای فوق میتوان عواملی مشتمل بر بروز عارضه ناشی از سهل انگاری، ارایه خدمات پزشکی زیر حد استاندارد، بروز ضایعه زودرس طی 24 ساعت اول، طرح شکایت طی 3 ماه از اقدام درمانی، طرح شکایت در مراجع متعدد، ارجاع پرونده به نظام پزشکی از سوی مراجع حقوقی و اشتغال در رشته بیهوشی را عوامل خطر محکومیت تیم جراحی در دعاوی قصور پزشکی دانست که در میان این عوامل 2 مورد اول نقش اصلی و تعیین کننده دارند.
مطالعه مشابهی در ژاپن بر روی نتایج آراء صادره در 421 پرونده شکایات پزشکی که نهایتا در 8/31% موارد به محکومیت پزشک و پرداخت غرامت با میانگین 5/7 میلیون ین در هر پرونده منجر شده بود، نشان داد که عوامل مهم تعیین کننده در تصمیم گیری دادگاه به نفع بیمار عبارتند از نوع ادعای حقوقی بیمار(ادعای بروز قصور پزشکی در مقابل ادعای نقض تعهد از جانب پزشک)و نیز شدت آسیب وارده به بیمار و چنین نتیجهگیری شده که سیستم طرح دعاوی قصور پزشکی در ژاپن با ایجاد یک جو خصمانه روند جبران خسارت را ضایع نموده، از این طریق میتواند تا حدودی به ارائه خدمات پزشکی مطلوب خدشه وارد نماید 7P}."