چکیده:
پیشینه: برای آگاهی از هویت جنسیتی نوجوانان باید ابزار سنجشی تدوین شود تا بتوان به اطلاعات دقیقتر در این حوزه دست یافت؛ ابزاری که بر مبنای نظریهای منسجم بنا شده، ویژگیهای روان سنجی آن مورد تائید قرار گرفته و استاندارد شده باشد. در بررسی هویت جنسیتی نوجوانان به جای تشخیصی که طی ساعتها از طریق مصاحبه و مشاوره صورت میگیرد، با ساخت و رواسازی یک پرسشنامه هویت جنسیتی میتوان در زمان بسیار اندک فرد یا گروهی از افراد را از نظر وضعیت هویت جنسیتی شناسایی کرد. هدف: پژوهش حاضر با هدف ساخت و استانداردسازی پرسشنامه هویت جنسیتی نوجوانان انجام شد. روش: جامعه آماری پژوهش عبارت بود از کلیهی دانشآموزان مقطع متوسطه شهر تهران که در سال تحصیلی90- 1389 مشغول به تحصیل بودند. نمونه ی آماری شامل580 نفر از دانشآموزان (454 دختر و 126 پسر) بود که با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. نتایج: پرسشنامه هویت جنسیتی نوجوانان دارای 91 سوال و چهار مقیاس هویت موفق، هویت زودرس، هویت دیررس و هویت آشفته بود. روایی سازهی پرسشنامه با استفاده از مدل تحلیل عاملی با روش تحلیل مولفه های اصلی و چرخش واریماکس بررسی شد و سرانجام 4 عامل از آن استخراج گردید. برای بررسی روایی ملاکی پرسشنامه نیز از دو آزمون پرسشنامه سنجش حالات هویت (بنیون و آدامز) و پرسشنامه نقش جنسیت بم استفاده شد. ضریب اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای کل سوالات و مقیاسهای آن محاسبه شد که مقدار آن از 73/0 تا 82/0 متغیر بود. هنجارهای پرسشنامه پس از مقایسه نمره های دانشآموزان دختر و پسر برای هر کدام از مقیاسهای چهارگانه بر حسب رتبه درصدی و نمرههای تراز شده Z وT محاسبه و تدوین شد.
خلاصه ماشینی:
"بر پایهی مطالعه حاضر بر اساس اندازههای ضرایب ساختار بهدست آمده با استفاده از روش مؤلفههای اصلی و چرخش واریماکس آنطور که در جدول 5 آمده است میتوان در مورد تحلیل محتوایی پرسشنامه بهشرح زیر توضیح داد: پس از استخراج پرسشهایی که در عامل نخست دارای بار عاملی بالایی هستند و بررسی فرایند روایی مشترک بین آنها، میتوان عامل نخست را بهعنوان آنچه متغیر "هویت جنسیتی دیررس" مد نظر بوده نامگذاری کرد.
جدول7: ضرایب همبستگی و آزمون آماری ضرایب همبستگی [پرسشنامۀ هویت جنسیتی نوجوانان و پرسشنامۀ بنیون و آدامز] سطح معناداری ضریب همبستگی وضعیت Y X ** 001/0 541/0 دیررس حالات هویت بنیون و آدامز هویت جنسیتی نوجوانان ** 001/0 575/0 زودرس ** 001/0 326/0 موفق ** 001/0 498/0 آشفته **P<0/01 با توجه به اینکه سطح معناداری ضرایب همبستگی محاسبه شده (در هر چهار وضعیت) کوچکتر از 01/0 است، بنابراین با اطمینان 99 درصد فرض صفر مبنی بر عدم رابطه بین نمرههای دو پرسشنامه رد میشود.
ضرایب همبستگی محاسبه شده بین چهار عامل استخراج شده از پرسشنامه هویت جنسیتی نوجوانان و نمرهی مردانگی و نمرهی زنانگی پرسشنامۀ نقش جنسیت بم، همچنین نتایج آزمون آماری معناداری ضرایب همبستگی نشان میدهد که همبستگی بین نمرهی زنانگی و مردانگی با هویت موفق یک رابطۀ مستقیم معنادار میباشد و رابطۀ بین نمرهی زنانگی و مردانگی با هویت آشفته یک رابطۀ آماری معنادار معکوس است که با توجه به محتوای پرسشهای این دو نوع وضعیت هویتی، رابطههای بررسی شده میتواند شاخصی از روایی ملاکی پرسشنامه هویت جنسیتی نوجوانان باشد."