چکیده:
پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله پس از هجرت به مدینه توفیق یافت تا به یاری مهاجر و انصار
دشمنان اسلام (مشرکان، منافقان و یهودیان) را به تسلیم در برابر حکومت اسلامی
مدینه وادارد و دامنه‌ی اقتدار حکومت اسلامی را تقریبا بر همه‌ی جزیرة العرب
بگسترد، اما در ماه‌های آخر زندگی با آشوب‌های اهل رده و مدعیان پیامبری روبه‌رو
شد و هم در این احوال، به ملکوت اعلی پیوست. حکومت نوپای اسلامی مدینه به
یاری صحابه‌ی فداکار و به زعامت نخستین خلیفه، برای حراست از اسلام و تحکیم
حکومت مدینه به پا خاست. این مقاله در سه محور (تجهیز جیش اسامه، ارتداد قبایل و
فتوحات در خارج از مرزهای جزیرة العرب) به تبیین این اقدامات می‌پردازد.
خلاصه ماشینی:
"پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و یاران مخلص و وفادارش، مثلث مشرکان، منافقان و یهودیان را درهم شکستند و آن حضرت آخرین سال و ماه‌های زندگی خود را تقریبا به پذیرفتن وفدها از سراسر جزیرة العرب و فرستادن عاملان زکوة و معلمان دین به اطراف و قبایل سپری کرد؛ اما پس از بازگشت از حجة‌الوداع و در حالی که از خستگی سفر به بستر بیماری افتاده بود، اخبار ناخوش‌آیند و نگران کننده‌ی متنبیان (اسود عنسی در یمن، طلیحه در نجد و مسیلمه در یمامه) به مدینه می‌رسید و این تقریبا مقارن بود با صدور فرمان آن حضرت برای تجهیز جیش اسامة بن زید، با هدف نبرد با رومیان، در موضع شهادت پدر اسامه، زید بن حارثه، در مؤته‌ی شام (ابنی، یبنی، آبل الزیت).
زمینه‌ی فتح این سرزمین‌ها از جهات گوناگون از سال‌ها پیش فراهم شده بود: از یک سوی، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در هنگام حفر خندق در پیرامون مدینه (شوال 5 ق / مارس 627م) مژده‌ی گشوده شدن کاخ‌های یمن، شام و ایران را داده بود33 و مسلمانان آشکارا تحقق بخشی از این وعده (فتح یمن) را تا آن تاریخ به چشم خویش دیده بودند؛ از سوی دیگر، وقعه‌ی ذوقار (جایی در جنوب کوفه، نزدیک فرات) که در آن بنی شیبان از قبیله‌ی بکر بن وائل (از اعراب ربیعه) یک گروه از سپاهیان منظم خسروپرویز را (مقارن بعثت) شکسته بودند، هم‌چنان بخشی از حماسه و افتخارات اعراب به شمار می‌آمد و گفته‌اند که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نیز در همان ایام از شنیدن خبر آن پیروزی شادمان شده بود34 و نوشته‌اند که این پیروزی به ظاهر ناچیز، حس غرور عرب را در برابر ایرانیان چنان بیدار کرد و آنان را چنان برانگیخت که به زودی توانستند از مرزهای امپراتوری ایران بگذرند و بر سواران زره‌پوش ساسانی پیروز شوند."
(
, 
, 
)
