چکیده:
در این پژوهش، بوته کنی به عنوان یکی از مهمترین عوامل اجتماعی و اقتصادی تخریب پوشش گیاهی در منطقه، مورد نظر قرار گرفته و بر اساس آن، سه عامل نیاز به بوته، مشکلات تهیه مواد سوختی و نبود قانونی مدون، به عنوان فرضیه های پژوهش شناسایی شده است. آمارهای موجود نشان می دهد که نزدیک به 30 درصد عشایر استان شامل عشایری از طوایف ایل سنگسری، طایفه مستقل پروری، طوایف چاشمی، هیکویی، ده صوفیایی و شلی و در مجموع 653 خانوار، برابر با 3854 نفر، دوره ییلاقی خود را در این منطقه می گذرانند که بر اساس ویژگی های عمده و خصوصیات طول مسیر کوچ، متوسط درآمد، شکل کوچ و جمعیت به 3 طبقه: عشایر ایل سنگسری، طایفه مستقل پروری و عشایر چاشم، هیکو، ده صوفیان، شلی تقسیم می شوند و انتخاب نمونه ها از هر طبقه انجام می گیرد که بر این اساس حجم نمونه عشایر ایل سنگسری 69 نفر، طایفه مستقل پروری 70 نفر و عشایر چاشم، هیکو، ده صوفیان، شلی در مجموع 68 نفر تعیین شد. روش تحقیق در این بررسی از نوع پیمایشی و تکنیک آن پرسشنامه است. در این پژوهش برای سنجش فرضیه اول، از 6 پرسش برای سنجش فرضیه دوم، از 4 پرسش و برای سنجش فرضیه سوم، از 7 پرسش استفاده شده است. همچنین برای سنجش روابط میان متغیرها و آزمون معنی دار بودن آنها، آزمون t و X2 به کار رفته است. بررسی ها، نتایج زیرا را نشان می دهد:
1- نیاز به بوته در نزد بهره برداران، یکی از عاملهای تخریب پوشش گیاهی است.
2- مشکلات تهیه مواد سوختی همچون نفت، یکی دیگر از عاملهای تخریب پوشش گیاهی است.
3-نبود قانونی مدون و قابل اجرا، یکی دیگر از عاملهای تخریب پوشش گیاهی است.
4- میزان کل بوته های کنده شده در طول دوره ییلاق در منطقه، نزدیک به 2350.8 تن براورد می شود.
خلاصه ماشینی:
"در فرضیه اول،کندن بوته به وسیله اهالی منطقه به منظور تهیه لبنیات و پخت نان،تهیه پوشش سرپناه و گرم شدن،جلوگیری از پوسیدگی چادر عشایری، جلوگیری از ورود حشرات به درون چادر عشایری و بهرهگیری از روشنایی آن،متغیرهای وابسته است و در فرضیه دوم،گرانی هزینه حمل نفت سفید و گاز مایع،فاصله زیاد جایگاه فروش نفت سفید و گاز مایع از محل استقرار اهالی منطقه،توزیع نکردن بموقع نفت سفید و گاز مایع در منطقه از سوی سازمانهای مربوط و گرانی قیمت نفت سفید و گاز مایع در منطقه،متغیرهای وابسته است و در فرضیه سوم نبود اصولی قانونی در زمینه حفظ منابع طبیعی،نبود ضابطهای مناسب برای مسیر کوچ،رعایت نکردن زمان ورود بموقع دام به مراتع منطقه،احداث و اصلاح جادههای عشایری منطقه،کمبود نیروی حفاظتی منابع طبیعی در منطقه،رعایت نکردن مصرف در واگذاری مراتع از سوی سازمانهای مربوط،متغیرهای وابسته است.
بحث بررسی نتایج به دست آمده نشان میدهد که نیاز بهرهبرداران به بوته،مشکلات تهیه مواد سوختی و نبود قانونی مدون و قابل اجرا از مؤلفههای بوتهکنی و به عنوان مهمترین عوامل اجتماعی و اقتصادی تخریب پوشش گیاهی در مراتع ییلاقی شمال شهرستان سمنان است.
نتایج دیگر پژوهش تأکید میکند که موارد زیر از مهمترین عاملهای اجتماعی و اقتصادی تخریب پوششهای گیاهی است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) گرانی هزینه حمل نفت سفید و گاز مایع،فاصله زیاد جایگاه فروش نفت سفید و گاز مایع از محل استقرار اهالی منطقه،توزیع نکردن بموقع نفت سفید و گاز مایع در منطقه از سوی سازمانهای مربوط و گرانی قیمت این دو سوخت به عنوان مشکلات تهیه مواد سوختی،نبود اصولی قانونی در مورد حفظ منابع طبیعی،نبود ضابطهای مناسب برای مسیر کوچ،رعایت نکردن زمان ورود بموقع دام به مراتع منطقه،استفاده بیرویه و نامناسب از مراتع منطقه،احداث و اصلاح جادههای عشایری منطقه،کمبود نیروی حفاظتی منابع طبیعی و عدم رعایت نکردن عرف در واگذاری مراتع از سوی سازمانهای مربوط به عنوان عاملهای نبود قانونی مدون و قابل اجرا."