چکیده:
هدف مقاله حاضر براورد همزمان توابع سود، عرضه محصول و تقاضای نهادههای گندمآبی و دیم با استفاده از دادههای سری زمانی دوره 1350ـ1378 و تعیین کششهای تولیدیمحصول و تقاضای نهادهها نسبت به قیمت محصول و عوامل تولید است. در این مقاله ضمن بررسی اهمیت گندم و سیاستهای پیشین قیمتگذاری در کشور، از تابعسود ترانسلوگ2 نرمال به منظور براورد توابع عرضه دو نوع گندم آبی و دیم و توابع تقاضاینهادههای این دو محصول استفاده شده است. سپس توابع سود، عرضه و تقاضای نهادهها به طورهمزمان با بهکارگیری روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط تکراری3 تخمین زده شده وکششهای قیمتی خودی و متقاطع عوامل تولید و نیز کششهای محصول نسبت به قیمت محصول وعوامل محاسبه گردیده است. مزیت پژوهش حاضر نسبت به مطالعات مشابه قبلی، بهکارگیری تابع سود انعطافپذیرترانسلوگ و نیز تخمین همزمان معادلات سود، عرضه و تقاضای نهادههای محصول برای دستیابیبه تابع عرضه محصول است4. ویژگی دیگر این مطالعه استفاده از اطلاعات سری زمانی به جایاطلاعات مقطعی و در نتیجه انعکاس شدیدتر تغییرات قیمتها و دستیابی به مقادیر دقیقترکششهایی است که با تخمین همزمان توابع سود انعطافپذیر ترانسلوگ و عرضه و تقاضاینهادههای محصول به دست میآید. نتایج نشان میدهد که تمامی کششهای حاصل از براورد ضرایب برای هر دو نوع گندمآبی و دیم دارای علامتی مطابق با انتظارات نظری است. کششهای خودی تقاضای نهادهها همگیگویای رابطه معکوس منفی میان قیمت و مقدار نهادههای تولید است. در ضمن ماشینآلات درکشت گندم آبی و بذر اصلاح شده در کشت گندم دیم با کشش است. همچنین مقادیر کششهایمتقاطع تقاضا برای این نهادهها نشاندهنده رابطه مکملی و جانشینی میان هر جفت از ایننهادههاست. کششهای تقاضای نهادهها نسبت به قیمت گندم مثبت و تنها کششهای دو نهاده بذراصلاح شده و کود شیمیایی در کشت گندم آبی نسبت به قیمت گندم کوچکتر از یک است. به علاوه کششهای عرضه محصول نسبت به قیمت نهادهها منفی و در کشت گندم دیم بجز درمورد نیروی کار کوچکتر از یک است. کششهای قیمتی عرضه دو نوع
خلاصه ماشینی:
"سپس توابع سرد،عرضه و تقاضای نهادهها بهطور همزمان با به کارگیری روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط تکراری2تخمین زده شده و کششهای قیمتی خودی و متقاطع عوامل تولید و نیز کششهای محصول نسبت به قیمت محصول وIB} (*)به ترتیب:دانشیار اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس ارشد برنامهریزی سیستمهای اقتصادی.
نتایج براوردها با توجه به مطالب پیشگفته،نتایج براورد سیستم معادلات سود ترانسلوگ نرمال و نیز عرضه و تقاضاهای مشتق نهادههای تولید دو نوع گندم آبی و دیم به روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط تکراری(که به قیود تقارن و برابری پارامترهای مشابه مقید شدهاند)به صورت زیر است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) (1).
4. کششهای قیمتی متقاطع میان نیروی کار و نهادههای دیگر در کشت گندم دیم نشاندهنده رابطه مکملی این نهاده با سایر نهادههاست و بزرگتر از یک بودن کشش نهادهها نسبت به دستمزد نشان میدهد که در کشت گندم دیم تغییرات دستمزد میزان استفاده از نهادهها را به طور مؤثری تغییر میدهد.
همچنین با توجه به بزرگ بودن کشش قیمتی خودی بذر اصلاح شده در کشت گندم آبی و دیم،اختصاص یارانۀ بیشتر برای تولید بذر اصلاح شده توصیه میشود،گذشته از اینکه افزایش&%03907TKEG039G% قیمتهای تضمینی در به کارگیری بیشتر این نهاده مؤثر است.
به علت کوچک بودن کشش قیمتی خودی نهاده و نیز کشش محصول نسبت به قیمت و همچنین استفاده بیش از حد بهینه از کود شیمیایی توسط کشاورزان1،همزمان با سیاست افزایش قیمتهای تضمینی،کاهش میزان یارانهها و در نتیجه کاهش هزینههای دولتی و ایجاد قیمتهای کارا و نیز راهنمایی و آموزش کشاورزان برای استفاده بهینه از این نهاده و البته نهادههای دیگر پیشنهاد میشود."