چکیده:
در این تحقیق ضمن ارایه کلیاتی در مورد بازار خرما، خدمات بازاریابی، مقادیر حاشیه بازاریابی، سود عوامل بازاریابی، سهم عوامل در حاشیه بازاریابی و کارایی بازاریابی بررسی شده است. تابع حاشیه بازاریابی با استفاده از الگوی مارک - آپ براورد گردیده و در نهایت وضعیت صادرات و مسائل و مشکلات صادرکنندگان مورد بررسی قرار گرفته است. آمار و اطلاعات لازم برای انجام این مطالعه از منابع آماری و روش پیمایشی جمع آوری شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که به ازای هر کیلوگرم خرمای شاهانی 570 ریال صرف هزینه های بازاریابی و سود عوامل بازاریابی می گردد. از این مقدار 270 ریال مربوط به حاشیه عمده فروشی و 300 ریال مربوط به حاشیه خرده فروشی می شود. نتایج کارایی بازاریابی نیز نشان می دهد که ناکارایی قیمتی در مسیرهای بازاررسانی خرمای شاهانی بسیار بالاست به طوری که حداکثر ناکارایی قیمتی برابر با یک (مربوط به مسیر تولید کننده، عمده فروش و مصرف کننده) و حداقل آن برابر 0.27 (مربوط به مسیر تولید کننده و مصرف کننده) است. همچنین حداکثر ناکارایی فنی برابر با 0.37 (مربوط به مسیر تولید کننده، عمده فروش، خرده فروش و مصرف کننده) و حداقل آن برابر با صفر (مربوط به مسیر تولید کننده و مصرف کننده) است. نتایج تخمین تابع حاشیه بازاریابی نشان می دهد که حاشیه بازاریابی با قیمت خرده فروشی رابطه مستقیم و هزینه های بازار یابی رابطه معکوس دارد. از جمله مشکلات صادرات خرمای شاهانی جهرم می توان به درجه بندی، بسته بندی، عدم امکانات حمل و نقل مناسب، تشریفات دست و پاگیر گمرکی و وثیقه گذاری بابت صدور محصول خرما و برگشت ارز نام برد. لذا بهبود و افزایش کارآیی نظام بازاریابی در گرو دقت بیشتر در ارایه خدمات مربوط به حمل و نقل، فرآوری، انبارداری و انتخاب شیوه صحیح بسته بندی خرماست. همچنین از طریق سرمایه گذاری در تولید محصولات جنبی خرمای شاهانی می توان از ضایعات خرما در مصارف صنعتی جلوگیری کرد و از راه کاهش هزینه برداشت و تبلیغات مناسب برای معرفی این ماده مغذی به بازارهای جهانی زمینه لازم را برای عرضه خرما به طور مطلوب به دست آورد.
خلاصه ماشینی:
"با وجود اینکه ایران از نظر نوع خرما در جهان از موقعیت مطلوبی برخوردار است ولی بیتوجهی و نبود سرمایهگذاری در بازاریابی این محصول(کمبود امکانات سردخانه و بستهبندی مناسب و بهداشتی،کمبود صنایع تبدیلی و هزینههای بالای تولید و برداشت خرما)باعث شده است که تولیدکنندگان با مسائل گوناگونی در بازار داخلی روبهرو شوند و صادرکنندگان نیز در بازار خارجی در موقعیت ضعیفتری نسبت به صادرکنندگان کشورهای دیگر قرار گیرند.
با مطالعۀ بازاریابی این محصول میتوان به انتخاب شیوه صحیح بستهبندی،کاهش هزینه برداشت و تنظیم برنامه تبلیغاتی مناسب برای معرفی این ماده مغذی به دنیا پرداخت و همچنین با توجه به مصارف بیشمار خرما میتوان به سرمایهگذاری در زمینه صنعتی کردن تولید فراوردههای جانبی خرما،افزودن کارایی عاملان بازار رسانی از طریق کاهش تفاوت قیمت سر مزرعه محصول با قیمت مصرفکننده،کاهش ضایعات محصول در مراحل مختلف بازار رسانی و برآوردن تقاضای بازار و نیاز مصرفکنندگان در هر زمان و مکان نائل آمد و در بازارهای جهانی قدرت رقابت با سایر عرضهکنندگان خرما را به نحو مطلوبی به دست آورد.
5. با توجه به ناکارایی قیمتی در مسیرهای بازار رسانی خرمای شاهانی و پایین بودن قدرت چانهزنی باغداران در تعیین قیمت و میزان افت،چنانچه اقداماتی به عمل آید تا انجام کلیه خدمات بازاریابی توسط باغداران از طریق تشکیل تعاونیهای بازاریابی(سوق دادن شرکتهای تعاونی تولید به سوی تعاونیهای بازاریابی و با توجه به زمینه ذهنی مساعد باغداران در فروش دسته جمعی محصول خرما)صورت گیرد،قدرت چانهزنی آنها افزایش و در نتیجه بازار رسانیشان کاهش خواهد یافت."