چکیده:
دگرگونیهای ساختاری در روابط بینالملل پس از پایان جنگ سرد، جهان را وارد مرحله انتقالی با ویژگیهای تازه کرده است. این تحول باعث شده تا همکاریهای منطقهای در نقاط گوناگون جهان اهمیت بیشتری پیدا کند. بهگونهای که، موفقیت در ایفای نقش موثر و سازنده در مناطق پیرامونی هر کشور را میتوان مقدمه ورود موفقیتآمیز آن کشور در عرصه جهانی بهحساب آورد. در عین حال موفقیت در سیاستهای منطقهای نهتنها تابعی از تدبیر هر یک از کشورهای منطقه، بلکه مستلزم مشارکت کلیه کشورهای منطقه در فرایند منطقهگرایی است. منطقهگرایی نیز در بستر یک سامانه منطقهای امکانپذیر میگردد. با عنایت به اینکه سازمان همکاری اقتصادی (اکو) مهمترین و فراگیرترین سازمان منطقهای است که ایران در آن عضو است، در این مقاله درصدد هستیم تا با به دست دادن معیارهایی نظری، امکان شکلگیری سامانه منطقهای در چارچوب اکو را مورد سنجش قرار دهیم. به این منظور متغیرهای موثر در شکلگیری سامانه منطقهای- جغرافیایی، سیاسی، امنیتی و اجتماعی- فرهنگی به تفکیک در مورد اکو مورد بررسی تطبیقی قرار میگیرد.
Structural changes in international relations since the end of the Cold War have brought the globe in a transitional phase with new characteristics. The new era and conditions have made regional cooperation on different zones of the globe more important، so as success of a country in playing effective and constructive role in its peripheral area can be an introduction for its successful entrance on global arena. At the same time، it should be considered that success in regional policies is not only a function of the possibilities of each country of a region but also depends on participation of all regional countries in the process of regionalism. Regionalism means to use the potentials of a region towards integration which becomes possible in the framework of a regional system. Regional system represents the mechanism of interactions in a region and the process of influence of internal and peripheral variables on regionalism. Since ECO is the most important and comprehensive regional organization for Iran as its member، we are to examine in this article the possibility of regionalism in the framework of ECO through giving theoretical standards. So we will take into consideration effective variables- geographical، political، security، socio-cultural، and intervening systemic- in a comparative manner for ECO.
خلاصه ماشینی:
با عنایت به اینکه سازمان همکاری اقتصادی (اکو) مهمترین و فراگیرترین سازمان منطقهای است که ایران در آن عضو است، در این مقاله درصدد هستیم تا با به دست دادن معیارهایی نظری، امکان شکلگیری سامانه منطقهای در چارچوب اکو را مورد سنجش قرار دهیم.
از اینرو برای سنجش عملکرد و میزان موفقیت این سازمان در گام نهادن در مسیر منطقهگرایی، و با عنایت به اینکه منطقهگرایی در بستر یک سامانه منطقهای رشد می کند، در این مقاله درصدد هستیم تا با به دست دادن Regional Cooperation for Development (RCD) Economic Cooperation Organization (ECO) معیارهایی نظری، امکانات و چالشهای شکلگیری یک سامانه منطقهای در چارچوب اکو را مورد ارزیابی قرار دهیم.
از آنجا که این تعریف برای شناسایی و ارزیابی روند همگرایی منطقهای در بین کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) مناسبتر میباشد، زیرا منطقه با فهرست کشورهایی 1.
با عنایت به اینکه اکو مهمترین سازمان منطقهای است که ایران در آن عضویت دارد، این سازمان را میتوان بهترین نمونه برای تحقیق درباره امکان شکلگیری سامانه منطقهای، جهت برداشتی از میزان موفقیت آینده ایران و دیگر کشورهای عضو در تحقق منطقهگرایی، به حساب آورد.
55-6) و این دو کشور تقریباً به همین نسبت تجارت خارجی اکو را در دست دارند و یک سوم باقیمانده نیز به گونهای به شدت ناهمگون بین دیگر کشورهای منطقه توزیع شده است (چشم انداز اقتصاد جهان در سال 2008، 1386، ص 8).
از نظر سایر منابع معدنی، تاجیکستان، افغانستان، قرقیزستان و پاکستان، از فقیرترین کشورهای منطقه و جهان بهشمار میآیند و در مقابل سه کشور ترکیه، ایران و قزاقستان در ردههای بالای جهانی قرار دارند و سایر اعضای اکو نیز در میانه این دو گروه جای میگیرند (پیشداد، 1383، ص85).