چکیده:
وفات امام حسن عسکری علیه السلام در هشتم ربیعالاول سال 260ﻫ ، جامعة امامیه را با
وضعیت دشواری که در تاریخ شیعه به غیبت صغری مشهور است، روبرو کرد. نوشتار حاضر به
بررسی تاریخی این دوره، خاصه فعالیتهای دو سفیر نخست و برخی از دشواریهای مهم
امامیه، با تکیه بر اسناد باقی مانده از این دوران پرداخته است. در ادامه، آراء
کلامی دو متکلم برجستة این دوره؛ یعنی ابن قبه و ابوسهل نوبختی، مورد بحث قرار
گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"[16] دلیل این امر نیز مشخص بود؛ امام حسن عسکری علیه‌السلام بدون فرزندی که برای اکثر مردم شناخته شده باشد، جامعه را ترک کرده بود و تلقی امامیه نیز این بود که امام حقیقی باید جانشین داشته باشد و این روش، خود یکی از راه‌های اطمینان از صحت ادعای امامت بوده است.
[92] ابوالقاسم بلخی، از رجال معتزلی عصر غیبت صغری در کتاب مقالات الاسلامیین نیز که تنها منتخبی از آن در المغنی قاضی عبدالجبار معتزلی باقی مانده، ویژگی تفکر امامیه را چنین وصف کرده است: «امامیه به این عقیده که پیامبر(ص) بر امامت علی علیه‌السلام به نص آشکار به نام علی علیه‌السلام تصریح کرده و آن را بر همگان اعلام کرده، متمایز می‌شوند.
در این باره به آثار زیر بنگرید: حسن بن موسی النوبختی، فرق الشیعه، تصحیح السید محمد صادق آل بحرالعلوم (نجف، المکتبة المرتضویة ا1355هـ/ 1936م)؛ سعد بن عبدالله، الاشعری، المقالات و الفرق، تحقیق محمد جواد مشکور (تهران، علمی و فرهنگی، 1360 ش)؛ ابوحاتم الرازی، الزینة فی الکلمات الاسلامیة العربیة، در عبدالله سلوم السامرایی؛ همو، الغلو و الفرق الغالیه فی الحضارة الاسلامیة (بغداد، دارواسط للنشر، 1988 م) ص 225 – 312؛ابوالقاسم البلخی، مقالات الاسلامیین، مندرج در قاضی ابوالحسین عبدالجبار الهمدانی، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، تحقیق عبدالحلیم محمد سلیمان دنیا، بخش دوم (قاهره، الدار المصریة للتالیف، بی‌تا) ج 20، ص 176 – 183؛ ابو عبدالله جعفر بن احمد بن الهیثم، کتاب المناظرات (The Adrent of Fatimids) تحقیق ویلفرد مادلونگ و پاول واکر (لندن، I."
(
, 
, 
)
