چکیده:
ارتباط جهان با مبدا مساله ای است که در هر نظام فلسفی و عرفانی از اهمیت خاصی برخوردار است و می توان آن را از وجوه مشخص این گونه نظامها دانست. در این بین در عرفان اسلامی و بیش از همه در مکتب وحدت وجودی ابن عربی با طرح مساله تجلی، نفس رحمانی، عما و عشق ازلی در این بحث موشکافی به عمل آمده. در عرفان هند نیز در آیین برهما، مکتب شانکارا یعنی ادویتا و دانتا (ودانتای وحدت گرا) با دقت خاصی به مساله مایا و توابع آن پرداخته شده که بررسی تطبیقی در این باب می تواند گشایشگر راهی در "عرفان تطبیقی" در بحث مورد نظر باشد. نوشتار حاضر تلاشی است در این راستا.
خلاصه ماشینی:
"در پایان، تشابهات و همانندیهای دو مکتب در مورد ربط جهان به مبدأ در قالب جدولی ارائه میگردد:جهان و ربط آن به مبدأ: تشابهات دو مکتب عنوان مکتب ابن عربی مکتب شانکارا 1- نفی علیت نفی رابطه علی و معلولی بجهت نفی کثرت و دوگانگی و لحاظ استقلالی به معلول نفی علیت بجهت نفی تعدد 2- همبودی تجلی و استتار آفرینش به مثابه تجلی حق که به نوبه خود متضمن استتار حق در مظاهر است مایا هم استتار جهانی است و هم جلوه برهمان (ایشوارا) 3- خیال بودن عالم کثرات تشبیهات ابن عربی: سراب، موج، سایه، خواب، آینه توهم بودن عالم ماسوی تشبیه این عالم به ریسمان و مار یا خواب و بیداری 4- جلوه و تعین اول مبدأ وجود منبسط، وجه الله، عقل اول نفس رحمانی، حقیقت محمدی مایا، هیراناگربها، پارواک، شایدا 5- تعابیر و اسامی مختلف جلوه مزبور وجود ساری، مشیت، عشق، تعین اول (عماء)، مثال منفصل، خیال کل، نفس رحمانی مایا همچون ظهور برهمان، نیروی استتار او، مشیت و قدرت خلاقه ایشوارا، ابزار آفرینش، وهم الکل، رابط وحدت به کثرت 6- دو گونه لحاظ به عالم لحاظ یلی الحقی ویلی الخلقی لحاظ حقیقی و نموداری 7- غرض از آفرینش رؤیت کمالات حق در آینه خلق بدون هر غرض فعلی و فاعلی آفرینش چونان بازی بی غرض و هنر نمایی برهمان (لی لا) 8- توجیه کثرت کثرت به عنوان حاصل ظهور اسماء ـ صفات و اعیان ثابته منابع:1- آشتیانی، سیدجلال الدین، شرح مقدمات فصوص الحکم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم، 1364."