چکیده:
از جمله مباحث اعتقادی ادیان الاهی وجود عذاب و پاداش اخروی است. در اسلام این مسئله شفافتر و دقیقتر از سایر ادیان مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. عالمان مسلمان در چگونگی و چیستی پاداش و عذاب اخروی علاوه بر دلایل عقلی و استدلال های فلسفی و کلامی، سخت متکی به متون اسلامی و مفاد آیات و روایات هستند؛ با وجود این، آنها در این مسئله هم رای نیستند. گرچه در خصوص دائمی بودن نعیم قیامت به تبع متون دینی اسلام، با هم اختلافی ندارند ولی در خصوص کیفر اخروی گروهی معتقدند که عذاب قیامت در نهایت از همه برداشته خواهد شد و علاوه بر برخی آیات و روایات، دلایل عقلی چندی اقامه کرده اند. در این مقاله استدلال های فلسفی و کلامی طرفین را مطرح کرده و آنها را با رویکرد نقلی مورد بحث قرار می دهیم.
خلاصه ماشینی:
"دلالت عدم خروج و مرگ بهشتیان و دوزخیان برخی آیات اشاره به عدم خروج و مرگ بهشتیان از بهشت و سلامت و ایمن بودن آنها از عذاب الاهی دارند،مانند{/«إن المتقین فی جنات و عیون*ادخلوها بسلام آمنین*و نزعنا ما فی صدورهم من غل إخوانا علی سرر متقابلین،لا یمسهم فیها نصب و ما هم منها بمخرجین»/}2و در بعضی آیات به مسئله(عدم خروج از دوزخ)بهطور مطلق برخورد میکنیم که آن نیز تعبیر دیگری از جاودانگی است؛مانند آیه{/«إن الذین کفروا لو أن لهم ما فی الأرض جمیعا و مثله معه لیفتدوا به من عذاب یوم القیامة ما تقبل منهم و لهم عذاب ألیم*یریدون أن یخرجوا من النار و ما هم بخارجین منها و لهم عذاب مقیم»/}3و نیز آیه{/«و یتجنبها الأشقی*الذی یصلی النار الکبری * ثم لا یموت فیها و لا یحیی»/}4در معنای عبارت{/(ثم لا یموت فیها و لا یحیی)/}آمده است که کسی که شقاوتمند شده و دچار آن عذاب(آتش بزرگ)شود،در آنجاودانه است و عذابش قطع نمیگردد و آلامش تسکین نمییابد و نمیمیرد و راحت نمیگردد و حیات طیبه و سعادتمند هم ندارد.
نتیجه اعمال خود آنهاست و در قرآن کریم میخوانیم:{/«فالیوم لا تظلم شیئا و لا تجزون إلا ما کنتم تعملون»/}1و{/«فلا یجزی الذین عملوا السیئات إلا ما کانوا یعملون»/}2بنابراین،هنگامی که پاداش و کیفر،نتیجه و اثر وضعی عمل آدمی است و نیز هنگامی که گناه سراسر وجود انسانی را احاطه کرده،حال آنکه از یک سو،پیامبران الاهی و از سوی دیگر،فرمان خدا به انسان آگاهی لازم را دادهاند و او بدون توجه به آنها دست به اعمال ناشایست زده و غرق در گناهان شده است،لذا براساس تجسم اعمال در قیامت،نه شکایتی دارد و نه ایرادی باقی است و عذاب جاودان این افراد با عدالت الاهی منافات ندارد."