خلاصه ماشینی:
"به همین جهت عموم عبادات ، برای عوام تعبد محض است ؛ یعنی از اسرار و نتایج آن بی خبرند و خواص هم اندکی از بسیار می دانند و در عین حال فلسفه و نتیجه ای که تشخیص می دهند ، هنگام عمل نباید مورد توجه باشد و باید نیت و عمل و روح و جسم یکسره تسلیم فرمان و مسخر او باشد و اگر در عبادت گوشه ای از نظر و توجه به غیر فرمانبری باشد و از آن سود و نفعی جوید ، تعبد نخواهد بود و عمل حقیقت خود را از دست می دهد و باطل است ، به این جهت ، همه اسرار عبادات بر همه مجهول است ، جز اندکی برای دسته ای آن هم خارج از توجه و نظر ، این فقط برای آن است که مکلف از راه تعبد به کمال اسلام برسد و اسلام بسیط فکری و عقلی ( متافیزیکی ) در مجرای عمل وارد شود و عقل و خیال وهم و اعصاب و عضلات ، در نتیجه ، جمله اعمال را مسخر اراده فوق گرداند و مانند عموم نیروهایی در باطن موجودات است ، در مجرای عمل و حرکت وارد شود و به صورت فیزیک درآید ، چون اراده 21 و فرمان حق مانند سپاهیان مقدمه ، بر همه قوا تسلط یافتند پس از آن رحمت و لطف حق می آید و بار تکلیف و مشقت تعبد آسان می شود و از تحت تأثیر جاذبه های شهوات و کشش طبیعت بیرون می رود و جاذبه حق یکسره او را می گیرد ، این همان توبه از جانب خداست که از جانب او متعدی به علی می باشد ؛ یعنی فرا گرفتن و تسلط یافتن ، و توبه از طرف بنده به الی متعدی می شود و مقصود برگشتن و رو به سوی او نمودن و قرب او را طلبیدن است ."
(
, 
, 
)
