چکیده:
گویش مینابی در قسمت های زیادی از بخش مرکزی، شامل دهستان های کریان و گوربند شهرستان میناب گفتگو می شود. این گویش متعلق به زبان های ایرانی جنوب غربی است و با گویش های همجوار از جمله رودباری کرمان، رودانی، بشکردی، بندری و غالب گویش های استان هرمزگان قرابت دارد. این مقاله درباره صرف فعل گویش مینابی است و در آن مقولات ماده، شناسه و ساخت انواع فعل از نظر زمان و وجه بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"مثال: (به تصویر صفحه مراجعه شود) دو-ماضی نقلی متعدی این فعل با کمک مادۀ ماضی،ضمایر شخصی متصل(عامل)و ne- (سوم شخص مفرد مضارع متصل netsah (بودن))ساخته میشود.
در صیغههای جمع صامت آخر مادۀ ماضی قبل از ضمایر متصل حذف میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) مانند ماضی سادۀ متعدی،ضمایر متصل(عامل)میتوانند به کلمهای قبل از فعل افزوده شوند: (به تصویر صفحه مراجعه شود) 8-فعل مجهول در گویش مینابی فعل مجهول با کمک مادۀ نقلی(صفت مفعولی گذشته)و صرف فعل معین nedub (شدن)متناسب با زمان و وجه مورد نظر ساخته میشود.
-a پسوند مادۀ نقلی با وند استمرار -a ادغام شده،به صورت: a تبدیل میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) 8-8-مجهول ماضی بعید از مادۀ نقلی و ماضی بعید nedub (-شدن)ساخته میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) 9-افعال کمکی در گویش مینابی دو نوع فعل کمکی وجود دارد: الف-فعلهای کمکی که برای صرف در یک زمان یا وجه خاص همراه با یک فعل دیگر به کار میروند: netsah (هستیدن،بودن):از مضارع متصل این فعل برای ساختن مضارع در جریان و ماضی نقلی،و از ماضی متصل آن برای ساختن ماضی در جریان و ماضی بعید استفاده میشود.
ay?a?s (شاید)غیر شخصی است و تابع آن به شکل مضارع التزامی یا ماضی نقلی و ماضی بعید میآید: (به تصویر صفحه مراجعه شود) 10-نتیجهگیری از بررسی صرف فعل در گویش مینابی موارد زیر را میتوان نتیجه گرفت: 1-صرف فعل مینابی از جهات مختلف به صرف فعل در گویشهای بشکردی و رودباری و زبان بلوچی و فارسی میانه شباهت دارد."