چکیده:
مردم ایران که نظام طبقاتی ساسانی را تجربه کرده بودند، به خاطر عدالت اسلامی خیلی سریع به اسلام گرویدند و با فراگیری زبان عربی از قرآن و حدیث بسیار تاثیر پذیرفتند. تاثیر قرآن، حدیث و معارف اسلامی بر شعر فارسی از قرن سوم به صورت تاثیر واژگانی، اشارات قرآنی و تلمیحات به داستان های پیامبران شروع شد. از سده چهارم احادیث و ابعاد شخصیت های اسلامی نیز در شعر فارسی بازتاب یافت. تاثیرات جزئی لفظی و واژگانی، کم کم به صورت مضمون سازی های گسترده و تاثیرات عمیق و معنوی درآمد تا جایی که در قرن پنجم برخی شاعران، شعر را در خدمت وعظ، اندرز و تعلیم عرفان و اخلاق قرار دادند.
خلاصه ماشینی:
چگونگی ورود قرآن و حدیث به شعر فارسی محمد رضا یوسفی1 چکیده {IBمردم ایران که نظام طبقاتی ساسانی را تجربه کرده بودند،به خاطر عدالت اسلامی خیلیسریع به اسلام گرویدند و با فراگیری زبان عربی از قرآن و حدیث بسیار تأثیر پذیرفتند.
مردم ستمکشیده چنان از وضع موجود دلزدهشده بودند که در پی ملجۀ و منجایی مطمئن میگشتند(زرینکوب،دو قرن سکوت،302)به شهادت تاریخ به غیر از سه جنگی که یزدگرد سوم با عربهای مسلمان کرد،مقاومتشدید دیگری در ایران رخ نداد و اگر در کمتر از دو دهه آیین اسلام تمام ایران را درنوردیدو به پشت مرزهای چین رسید و این جز به خاطر علاقهمندی مردم به عدالت اسلامی وبیزاری از کیش زرتشت نبود.
خط عربی که به لحاظ سهولت کتابت نسبت به خط پهلوی وآشنایی عموم مردم با آن به لحاظ این که زبان قرآن و زبان دین محسوب میشد و ازقداست بالایی برخوردار بود(میرباقری،101)خیلی زود جای خط پهلوی و سایر خطوطرایج در ایران را گرفت.
در اشعاری که محمد بن وصیف برای یعقوب سرود،به خوبی تکامل شعر عربی وپختگی آن و تازگی و صباوت شعر فارسی هویداست و تأثیر شدید زبان و مضامین شعرعرب در آن به وضوح مشاهده میشود.
در این دوره با توجه به تواناییهای زبان،روحیات مردم و موضوعات شعری،قالبهایی برای شعر فارسی ابداع شد که در زبان عربی جز بهندرت کسی بدانها توجهنکرده بود.
کیفیت تأثیر قرآن و حدیث بر شعر خراسان برخلاف شعرای سیستان،در شعر سرایندگان خراسانی قرن سوم،تأثیر زبان ومضامینشعر عرب و اشاره به معارف اسلامی و قرآن بسیار اندک است.