چکیده:
امروزه دخالت دولت ها در اقتصاد برای ایجاد توسعه و پیشرفت عادلانه، مساله ای انکارناپذیر است. نظریه های افراطی لیبرال کلاسیک و کمونیسم در عدم دخالت یا دخالت همه جانبه دولت، دیگر دغدغه فکری جریانهای اصلی اقتصاد توسعه نیست. اما پرسش اصلی این است که دولت تا چه اندازه و چه نوع مداخله ای در اقتصاد می تواند داشته باشد. برای پاسخ گویی به این پرسش لازم است که به معیارهای دخالت دولت در اقتصاد پرداخته شده و معیارهای دخالت دولت اسلامی در اقتصاد مورد تحقیق و ارزیابی قرار گیرد. با مراجعه به منابع دینی می توان به این نکته دست یافت که مبنای دخالت دولت اسلامی در اقتصاد، مصلحت است و مراد از مصلحت نیز تامین هدف شارع به منظور رسیدن مردم به منافع دنیوی و اخروی است. ازاین رو، توسعه معنویت، ایجاد و بسط امنیت، رشد اقتصادی و پیشرفت و عدالت اجتماعی مصالحی است که دولت اسلامی جهت تحقق آنها در امور اقتصادی دخالت می نماید.
خلاصه ماشینی:
با مراجعه به منابع ديني ميتوان به اين نكته دست يافت كه مبناي دخالت دولت اسلامي در اقتصاد، مصلحت است و مراد از مصلحت نيز تأمين هدف شارع به منظور رسيدن مردم به منافع دنيوي و اخروي است.
ازاینرو، برای کشور جمهوری اسلامی ایران که کشوری در حال توسعه است، پرسش اساسی در ارتباط با نقش دولتش، این نیست که بخش دولتی چه اندازه باید بزرگ باشد، یا اینکه مداخلة دولت چقدر باشد؛ بلکه پرسشهای مهم بايد از این نوع باشد که دولت اسلامي، برای رفاه عموم مردم، برای حفظ کیان اسلام و برای امنیت ملی کشور، چه نوع فعالیتهایی باید انجام دهد و این دخالتها ميبايست بر اساس چه معیارهایی صورت گیرد؟ ضرورت این بحث از آن جهت است که تفاوتهای بنیادین دولت اسلامی را با دولتهای دیگر نشان میدهد؛ ضمن اینکه در دهة پیشرفت عادلانه که جمهوری اسلامی نیازمند دولتسازی مبتنی بر دین است، این مباحث به دانشافزایی امور مرتبط با سطح کارآمدی نظام و به نظریهپردازی در حوزة اقتصاد سیاسی، کمک مؤثری میکند.
نتایج تحقیق نشان میدهد که دولت اسلامی میتواند با حفظ آزادی اقتصادی مردم در چارچوب شرع، در تولید کالاها و خدمات فرهنگی، دفاعی و راهبردی، در جهت گسترش عدالت در جامعه دخالت کند.
دولت اسلامى، هم در هدف و هم در محدودة عمل، با دولتهاى ديگر، تفاوت اساسی دارد؛ هدف این دولت، سعادتِ مادى و معنوى همة مردم است، برقراری عدالت، برنامة عمل این دولت میباشد و عدالت در اين حكومت، نه يك آرمان دور، بلكه يك برنامة نزديك و عملى است.