چکیده:
کاربرد فنآوریهای نوین و تنوعبخشی به فعالیتهای اقتصادی روستاها، علاوهبر آثار مثبت و منفی در ابعاد دیگر اقتصادی، کالبدی و فضایی، همواره دگرگونیهایی را بر ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن جامعه خواهد داشت. ورود کمباین به عرصهی فعالیت کشاورزی، یکی از بارزترین این فنآوریهاست که منجر به شکلگیری و گسترش نوع خاصی از مشاغل، ازجمله کمباینداری و فعالیتهای مربوط به آن در برخی روستاهای کشور شده است. مقالهی پیشرو که برگرفته از پژوهشی میدانی در روستاهای کمبایندار استان فارس است، در پی شناخت و تشریح آثار اجتماعی ـ نهادی ایجاد شده، منتج از گسترش فعالیت کمباینداری و بازتاب آن در توسعهی سکونتگاههای روستایی است. پژوهش پیش رو، از نوع توصیفی ـ پیمایشی است که در آن برای گردآوری دادهها، از دو شیوهی مطالعهی اسنادی و بررسیهای میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه) استفاده شده است. جامعهی آماری پژوهش، شامل 928 خانوار است که از میان آنها 101 خانوار به شیوهی نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. نتایج پژوهش، نشاندهندهی آن است که هرچند این فعالیت از نظر اقتصادی و درآمدزایی برای روستاییان فعالیتی بهنسبت پردرآمد محسوب میشود؛ اما، این امر مشروط به پذیرفتن بسیاری از مشکلات و مسائل اجتماعی در درون و بیرون روستا، هم برای شاغلان و هم برای خانوادههای آنهاست. با اینهمه میتوان گفت، باوجود موانع و مشکلات پیش روی کمباینداران، این فعالیت در ارتقای شاخصهای اجتماعی ـ نهادی روستاهای مورد مطالعه، آثار مثبتی در پی داشته است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) براساس بررسیهای انجام شده از تعداد افراد خانوارهای مورد مطالعه،مشخص شده که 30/2 درصد از خانوارهاکمتر از 5 نفر جمعیت،65/6 درصد از خانوارها بین 5 تا 10 نفر و 4/2 درصد از خانوارها بالاتر از 10 نفر جمعیت دارند کهنشاندهندهی بعد به نسبت بالای خانوارهای روستاست که با توجه به آمارهای به دست آمده از خانهی بهداشت روستاها،مشخص شد که بعد بیشتر خانوارهای روستاهای مورد مطالعه از دههی 1370(1375 به بعد)رو به کاهش است،به گونهای که در برخی روستاها بعد خانوار در سال 85-86 به کمتر از 5 نفر رسیده است.
هرچند که در پارهای موارد،مانند امور درسی و تربیتی فرزندان،زنان تا حدودی به مشکل روبهرو بوده و نمیتوانند به خوبی پاسخگوی این کار باشند-به ویژه هنگامی که تعداد فرزندان زیاد باشد-اما در موارد دیگر،اکثر زنان روستا،برای انجام بهتر امور روزمره با یکدیگرمراوده و همکاری میکنند بررسی پاسخهای ارائه شده به تعدادی از پرسشهای مطروحه در پژوهش نشان میدهد کهبیشتر متغیرهای مربوط به شاخص ارتباط و انسجام اجتماعی به جز دو مورد رسیدگی به امور درسی و امور خاص فرزندان،همبستگی معناداری با یکدیگر دارند.
از آنجا که ایجاد و گسترش هر نوع فعالیت اقتصادی درسکونتگاههای انسانی،اعم از روستا یا شهر از ابعاد و آثار مثبت و منفیای برخوردار است که در تمام زمینههای اجتماعی،اقتصادی،کالبدی و نهادی آن جامعه نمود خواهد داشت،بر آن شدیم تا در این پژوهش،نتایج و آثار اجتماعی پدیدهیکمباینداری بر توسعهی روستایی در تعدادی از روستاهای مطالعهشدهی استان فارس را مورد کنکاش و کاوش قرار دهیم."