چکیده:
توسعهی ارتباطات جهانی در ابعاد مختلف و گسترش شهرها، شرایطی را بهوجود آورده است که انسان خواسته یا ناخواسته، پا را از چارچوب مجاز بهرهبرداری ضابطه مند از محیط زیست فراتر گذاشته است که سبب افزایش روند تغییرات غیراصولی در کاربری زمین شده است. در تخریب زمین های کشاورزی اطراف شهرها و روستاهای مجاور، عوامل خارجی، مانند تصمیمات سیاسی، تغییر در استانداردهای زندگی و فنآوری، آثار نیروهای بازار و فشار توسعهی شهر، بسیار موثر است و آثار عمیق و پرشتابی در نابودی زمینهای کشاورزی بر جای میگذارد. در این پژوهش برآنیم تا به تاثیر گسترش افقی شهر گرگان بر تغییر کاربری کشاورزی و جنگلی، پیشبینی روند تغییرات و تعیین مناطق جنگلی و کشاورزی مهم، از نظر خطر تبدیل به شهر بپردازیم. برای پیبردن بهشدت و میزان تغییرات کاربری در محدودهی شهر گرگان تصاویر LISS III سال 2007 ماهواره، IRS-1D و TM سال 1991 ماهواره لندست منطقه، مورد استفاده قرار گرفت. نقشهی تغییرات کاربری و پوشش منطقه با استفاده از نرمافزارهای ERDAS و ENVI بهعنوان نرمافزار های پردازش تصاویر ماهواره و Arc GIS بهعنوان نرمافزارهای سامانهی اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. با استفاده از الگوریتم های مناسب از لحاظ هندسی و رادیومتریک، بازنگریهای لازم انجام شد. برای تجزیه و تحلیل تغییرات کاربری از ترکیب روش های تفریق تصاویر، همچنین تقسیم تصاویر و تحلیل مولفههای اصلی با استفاده از رویکرد فازی، احتمال تبدیل کاربری ها مورد بررسی قرار گرفت. یافتههای حاصل از پژوهش نشان داد که مناطق جنوبی شهر گرگان، از نظر میزان تغییر کاربری در ردهی اول بوده و در رده های بعدی، بیشترین تغییرات مربوط به زمینهای هموار و دشت شهر گرگان در شمال و شمالشرق است و بهکارگیری امور حفاظتی برای کنترل تبدیل اراضی مرغوب کشاورزی و چشماندازهای زیبای جنگلی ناهارخوران به شهر در این مناطق، اهمیت بیشتری دارد.
خلاصه ماشینی:
"یافتههای حاصل از پژوهش نشان داد که مناطق جنوبی شهر گرگان،از نظر میزان تغییر کاربری درردهی اول بوده و در ردههای بعدی،بیشترین تغییرات مربوط به زمینهای هموار و دشت شهرگرگان در شمال و شمال شرق است و بهکارگیری امور حفاظتی برای کنترل تبدیل اراضی مرغوبکشاورزی و چشماندازهای زیبای جنگلی ناهارخوران به شهر در این مناطق،اهمیت بیشتری دارد.
سنجش از دور،منبع اصلی دادهها و اطلاعاتی است که در زمینههای مختلف،از جمله مسائل شهری یا انسان ساخت،چشماندازها و محیطهای طبیعی استفاده میشود و ترکیب آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی و روشهایی همچونمجموعههای فازی،ابزار مناسبی برای نظارت بر توسعهی فضایی خردمندانه فراهم میآورد تا ضمن شناخت روند کنونیتوسعه،بتوان مسیر گسترش شهر را در آینده تخمین زد و برای آن تدابیر لازم را اندیشه کرد( ,la te&ywaK-lE ,0102,la te&attahB;636,1102,ileinraK dna nietsnezoR;525.
در این پژوهشبرای بررسی تغییر کاربریها،ترکیبی از روشهای تفریق تصاویر و تحلیل مؤلفههای اصلی و نیز تقسیم تصاویر و تحلیلمؤلفههای اصلی با رویکرد به مجموعههای فازی،استفاده شد تا نتایج دقیقی از آن به دست آید که فرآیند آن در مدلمفهومی(شکل شمارهی 2)نشان داده شده است ودر نهایت،نقشهی تغییرات کاربری اراضی از ترکیب وعملیاترویهمگذاری لایههای اطلاعاتی مختلف به دست آمد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به محاسبهی میانگین فاصله از کاربری شهر به عنوان معیاری برای ارزیابی روند تغییرات کاربریهایکشاورزی و جنگلی در دورهی زمانی(1991-2007)،منطقهی مورد مطالعه در شش کلاس طبقهبندی شد که نتایج آندر شکلهای شمارهی 11 تا 13نشان داده شده است.
loV,yteicoS gnisneS etomeR dna ecneicsoeG etilletaS gnisU anihC fo atleD gnaijuhZ eht ni sisylanA egnahC esU dnaL,2002,."