چکیده:
جزء 4680 و 30 پاره قرآن دیگر، به ترتیب از محمدبن عثمان و پدرش، از آثار برجسته مکتوب دوره سلجوقی می باشد که در بخش مخطوطات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می شود. در این مقاله فقط قرآن محمدبن عثمان معرفی گردیده است. این جزء قرآن با توجه به سبک نگارش و تزئینات و رقم کاتب که خود تزئینات و کتاب آرایی را برعهده داشته، از مصاحف نفیس و شناسنامه دار دوره سلجوقی می باشد و با توجه به آثار مکتوب اندکی که از دوره سلجوقی در دست است، معرفی این اثر انشاءالله برای شناخت بیشتر هنر دوره مذکور مفید و موثر خواهد بود
خلاصه ماشینی:
از اين رو تا حصول سندي که بتوان وجود حلفور و جامع بزرگ آن را اثبات نمود، فـرض اول قابـل قبول مي باشد ـ مقدسي ، احسن التقاسيم ، ص ۳۱۹ـ۳۰۰؛ ياقوت ، معجم البلدان ، ج ۵، کتاب الطاء ص ۷۰؛ لسترنج ، سرزمين هاي خلافت شرقي ، ص ۴۱۵ (ترجمه محمود عرفان ).
دربارة زندگي و هنر «عثمان بن حسين » به طور مبـسوط مرحـوم «گلچـين معـاني » (رحمـت الله عليـه ) در مجله «هنر و مردم »٥ نگاشته است : اا محمدبن عثمان که در مکتب هنرمندي و خوشنويسي بزرگ پرورش يافته و در زمانه خود بـا توجـه به جزء قرآن موردبحث ما هنرمند صاحب نام و اعتبار بوده (هرچند نه هم سنگ پدر، لـيکن مـي تـوان وي را از مذهبان و خوشنويسان برجستۀ دورة سلجوقي به شمار آورد)، کمتر سخني شنيده شده و تنها اثر موجـود از ايـن هنرمند نيز همين جزوة مورد بحث است که شايد براي شناخت بيشتر تذهيب در مکتب سـلجوقي ، ايـن جـزء و جزوات موجود از پدر کاتب بسيار مؤثر و راهگشا خواهد بود .
اا آنچه موجود ميباشد خـود گـواه بـر زيبـايي ، تکامل هنري و بزرگي هنرمندان دورة سلجوقي است و اگر از آثار مذهب آن دوره تنها به سيپـارة عثمـان بـن حسين وراق غزنوي (پدر) و جزء ٢٣ قرآن محمدبن عثمان بسنده کنيم که کتابت و تذهيب را خـود بـه عهـده داشته اند، براي اثبات مدعاي ما کافي است .