چکیده:
هدف این پژوهش بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و هویت ملی می باشد. این پژوهش با استفاده از نظریه گیدنز در مورد هویت و نظریه وولکاک و نارایان در مورد سرمایه اجتماعی، به روش پیمایشی به بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و هویت ملی در بین تعداد 360 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز پرداخته است. متغیرهای مستقل شامل متغیرهای جمعیت شناختی، اقتصادی – اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت، تعاملات اجتماعی، جهت گیری مذهبی و عزت نفس بوده است. متغیر وابسته پژوهش نیز هویت ملی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهند که بین متغیرهای محل تولد، محل سکونت، اعتماد اجتماعی، مشارکت، تعاملات اجتماعی و جهت گیری مذهبی و هویت ملی رابطه معناداری وجود دارد. اما رابطه بین متغیرهای سن، جنس، وضعیت تاهل، تحصیلات والدین، درآمد خانواده، وضعیت طبقاتی و عزت نفس و هویت ملی معنادار نبود. همچنین رابطه معناداری بین سرمایه اجتماعی و هویت ملی وجود دارد. تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که چهار متغیر (جهت گیری مذهبی، سرمایه اجتماعی، محل تولد و سن) در مجموع 32٪ از تغییرات در متغیر وابسته هویت ملی را تبیین کردند. نمودار تحلیل مسیر نیز نشان داد که متغیر جهت گیری مذهبی نسبت به دیگر متغیرها دارای تاثیر بیشتری بر هویت ملی بود.
خلاصه ماشینی:
و در این میان هویت ملی ٢و احساس تعلق خاطر به وطن ، بـه خـاطر نقش آن در ایجاد وفاق اجتماعی و انسجام عام ، از مهم ترین مسائل جوامع متمایز مـی باشـد و به همین لحاظ ، بررسی آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است (رضایی و احمدلو ١٣٨٤: ٨).
بنابراین ، از آنجایی که دانشجویان در نقطه اوج شکل گیری هویت خود قرار دارند، و با توجه به تعدد منابع هویت ساز در عصر جدید(با در نظـر گـرفتن مراکز آموزشی به عنوان یکی از مراجع تشکیل دهنده هویت )، آگاهی و اطلاع از نحوه تعریـف و برداشت آنان از هویت ملی خویش به عنوان بالاترین سطح هویت جمعی به ویژه در جوامـع 1Woolcock & Narayan 2Field 3Erikson چند قومی مانند کشور ما و عوامل مرتبط با این بعد از هویت از جمله سرمایه اجتمـاعی بـرای هر نوع برنامه ریزی اجتماعی و فرهنگی ضروری میباشد.
رضایی و احمدلو(١٣٨٤)در تحقیقی تحت عنوان «بررسی نقـش سـرمایه اجتمـاعی در روابـط بین قومی و هویت ملی در میان جوانان تبریز و مهاباد»بـا اسـتفاده از روش پیمایشـی بـه ایـن نتیجه رسیدند که میزان سرمایه اجتماعی در بین پاسخ گویان به طور محسوسـی پـایین اسـت و میانگین آن ٢٥٨/٢٦از ٥٩٠می باشد.
نتایج تحقیق نشان می دهد که بین سرمایه اجتمـاعی و هویـت ملی رابطه مثبتی وجود دارد و سرمایه اجتماعی تقویت کننده هویت ملی است .
برای سنجش میزان هویت ملی دانشجویان ، احساس تعلق آنان به ابعاد شش گانه هویـت ملـی که شامل زبان و ادبیات ملی، میراث فرهنگی، تاریخ ، سرزمین ، دین و نظـام سیاسـی مـی باشـد مورد سنجش قرار گرفته و از طریق ٢٩گویه در قالب طیف از خیلی زیاد تا خیلی کم سـنجیده شده است .