چکیده:
شخصیت قدرت طلب، شخصیتی اساسا ضعیف و وابسته و ناامن است که برای رسیدن به احساس امنیت و قدرت، به دنبال آن است که نظم و انتظامی در جهان به وجود آورد. شخصیت های قدرت طلب فراوانند و همه ما کم و بیش قدرت طلبیم و به طور آگاهانه یا ناآگاهانه، حیله های سلطه جویی را از آغاز تا پایان زندگی مان دنبال می کنیم تا حیات واقعی مان را مخفی نموده و در این فرآیند، خود و همنوعانمان را به سطح اشیا تنزل دهیم تا بتوانیم بر آنها کنترل داشته باشیم. از آنجا که این مسئله می تواند برای نظام جامعه آسیب زا باشد، مطالعه اقتدارگرایی و شخصیت قدرت طلب در علوم اجتماعی اهمیت خاصی دارد. مساله مورد بررسی در این مقاله، اقتدارگرایی و مطالعه آن در افراد بالای 18 سال شهر اصفهان است که با توجه به نه بعد کلیدی شخصیت اقتدارطلب طراحی شده توسط تئودور آدورنو شامل عرف پرستی، اطاعت از قدرت، تعرض مستبدانه، خشک اندیشی، خرافه پرستی، قدرت و صلابت، بدبینی و ویرانگری، فرافکنی و نگرش به جنس، سنجیده شده است و عوامل موثر در ایجاد آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور، چهار عامل: عضویت گروهی، سن، جامعه پذیری قدرت و پایگاه اجتماعی- اقتصادی انتخاب شد و ارتباط آن ها با اقتدارگرایی در قالب فرضیه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به جامعه آماری که کلیه افراد بالای 18 سال شهر اصفهان مطابق با نتایج سرشماری نفوس و مسکن 1385 بودند (1027046 N = )، نمونه مورد نظر از طریق نمونه گیری سهمیه ای انتخاب گردید (368 n = ). محدوده زمانی گردآوری داده ها، نیمه دوم سال 1386 می باشد. اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS و Lisrel روش های آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید. با توجه به نتایج، 5/0 درصد از پاسخگویان، اقتدارگرایی زیادی دارند. اقتدارگرایی 6/32 درصد کم است و 8/66 درصد از پاسخگویان، در حد متوسط از اقتدارگرایی قرار دارند. با توجه به ضریب پیرسون 168/0- ، بین سن و اقتدارگرایی رابطه معکوس وجود دارد، به عبارت دیگر با بالا رفتن سن، اقتدارگرایی کاهش می یابد. هم چنین رابطه اقتدارگرایی و عضویت گروهی نیز با مقدار 154/0- ، معکوس است. جامعه پذیری قدرت که با سه شاخصه ساخت خانواده، نظام آموزشی و رسانه های جمعی سنجیده شد، از عوامل موثر بر اقتدارگرایی تشخیص داده شد. رگرسیون چند متغیره نشان داد که اقتدارگرایی تحت تاثیر سطح تحصیلات، نوع اشتغال و میزان درآمد نیز هست. اما در سنجش اقتدارگرایی، داده های گردآوری شده نشان دادند که آماره T برابر با 69/5- و لذا اقتدارگرایی افراد با میانگین 8/2 کمی بیشتر از حد متوسط است.
خلاصه ماشینی:
مسأله مورد بررسي در اين مقاله ، اقتدارگرايي و مطالعه آن در افراد بالاي ١٨ سال شهر اصفهان است که با توجـه به نه بعد کليدي شخصيت اقتدارطلب طراحي شده توسط تئودور آدورنـو شـامل عـرف پرسـتي ، اطاعـت از قـدرت ، تعرض مستبدانه ، خشک انديشي ، خرافه پرستي ، قدرت و صلابت ، بدبيني و ويرانگري ، فرافکني و نگرش بـه جـنس ، سنجيده شده است و عوامل مؤثر در ايجاد آن مورد ارزيابي قرار گرفته است .
زماني که اطاعت همبسته با اقتدارگرايي در سال ١٣٨٥ دفاع شده است ، به اين نتيجه رسيده اسـت نظر گرفته مي شود، رابطه اي منفي بين اقتـدارگرايي و که شخصيت مسـتبدانه والـدين بـا مشـارکت سياسـي متغيرهاي سن ، ارزشهاي عـام گرايـي ، سـنت گرايـي ، پايين دانشجويان رابطه مستقيم معنـادار دارد و نيـز بـا انتقاد بروني ، محافظه کـاري اقتصـادي و ارزش هـاي احساس برابـري و آزادي و بـاور مثبـت بـه آزادي در قدرت وجود دارد.
(رباني , ١٣٨٦: ١٥٧) مسئول گرايش به خشونت در جامعـه و عامـل ايجـاد فرضيه هاي تحقيق شخصيت قدرت طلب مي دانـد کـه شـامل خـانواده ، مدرسه و دستگاه هاي دولتي و مذهبي مـي شـود اقتدارگرايي افراد ، بيشتر از حد متوسط است .
معيارهـاي سـنجش شخصيت قـدرت طلـب کـه توسـط آدورنـو (١٩٥٠) تجزيه و تحليل داده ها مطرح شده است ، بدين شرحند: عرف پرستي ، اطاعت يافته هاي اين تحقيق در دو بخش قابـل ارائـه اسـت : از قدرت ، تعرض مستبدانه ، خشـک انديشـي ، خرافـه بخش توصيفي که به معرفي سيماي پاسـخگويان مـي پرســتي و تحجــر، قــدرت و صــلابت ، ويرانگــري و پردازد و بخش استنباطي که به آزمون فرضيات تحقيق بدبيني ، فرافکني ، نگرش به جنس .