چکیده:
از بررسی مجموع اخبار و روایات مربوط به فریدون در منابع باستانی و متون دوران اسلامی، معلوم می شود که این پهلوان اژدرکش اساطیر ایران، از سه نیرو و قدرت شگفت، یعنی« توان رزمی »، « مهارت پزشکی»و « هنر افسونگری و جادو » برخوردار بوده است. از سوی دیگر، به نظر می رسد معنی لفظی نام «فریدون» (که خود صورت تحول یافته واژه اوستایی θraētaona- به شمار می رود) «دارنده سه نیرو و قدرت» بوده است؛ از این رو چندان بعید نیست که بین این دو مقوله، یعنی نیروهای سه گانه فریدون در روایات و معنی لغوی نام او، ارتباطی وجود داشته باشد. بررسی جزئیات گزارش های مربوط به فریدون در منابع مختلف هندی و ایرانی وجود چنین ارتباطی را تایید می کند و نشان می دهد لفظ فریدون، شاید در اصل صفتی بوده است که ایرانیان با آن یل اساطیری خود را به لحاظ داشتن سه نیروی یاد شده توصیف می کردند، اما سپس تر در اثر تحول تدریجی اسطوره، صفت مذکور به عنوان اسم علم، جانشین نام اصلی پهلوان (یعنی θrīta Āθwya *) شده و برای نامیدن او به کار رفته است.
Accounts and narratives of the ancient Iranian texts and sources of the Islamic period concerning Fereydun indicate that this Iranian dragon-slayer hero has been known for his three powers، that is “fighting powers،” “medical skills،” and “sorcery arts”. On the other hand، his name، Fereydun (Middle Persian “Frēdōn”، Avestan “θraētaona-“)، seems to mean “the owner of three powers” or “the one who has three powers.” Accordingly، there could be a probable relationship between the meaning of Fereydun’s name and his abovementioned three powers. The review of reports on Fereydun in various Iranian and Indian sources proves such a relationship، shows that probably the word “θraētaona-“ was an adjective originally in remote past and it had being used by Iranians for describing their mythical hero; then، in later times، in consequence of gradual development of the myth، this adjective، as a proper name، has been used instead of the original name of the hero، namely *θrīta Āθwya
خلاصه ماشینی:
"از مجموع قراین و شواهدی که در حد امکان در مقالة حاضر گردآوری و گزارش شـده اسـت ، چنـان می نماید که در روایات اساطیری و سنت های حماسی که به بهترین وجهی در شـاهنامه و همچنـین در آثار مؤلفان دورة اسلامی نظیر حمزة اصفهانی ، ثعالبی ، ابوریحان بیرونی و ابن بلخی و دیگـران بازتـاب یافته است ، از یک سو فریدون پهلوانی است برخوردار از نیرو و توان رزمی که بر اژدهـای سـه سـر و شش چشم (همان gAz i daha در متون فارسی میانه و اژدهاق / ضـحاک در منـابع دوران اسـلامی ) چیره می گردد، از سوی دیگر پزشکی است که بیماریها را مـداوا مـی کنـد؛ بـه گونـه ای کـه مـؤمنین مزدیسنا برای ایستادگی در برابر درد و بیماری، فروهرش را ستایش و نیایش می کننـد و سـرانجام یلـی است با فر و شکوه و بهرهمند از ورج و نیروی افسون که اعمال خرق عادت انجام می دهد وگاه چـون بتی عیار تغییر شکل می دهد و به هیأتی دیگر در می آید.
حال اگر این سه ویژگی را در نظـر داشته باشیم و آن را با معنی نام فریدون ـ که چنان که پیشتر یاد کردیم ـ به معنی « دارنـدة سـه نیـرو و قـدرت » اسـت ، مقایـسه کنـیم ، در آن صـورت مـی تـوان پنداشـت کـه در میـان ایرانیـان احتمـالا -taonaθraeصفتی بوده است که به لحاظ داشتن این سه قـدرت شـگفت اختـصاصا در مـورد taθri* -Aθwyaبه کار می رفت ، اما سپس تر، به دنبال تحول تدریجی اسطوره و پراکندگی و کسر شخـصیت ثریت آثویه ، صفت مذکور استقلال یافته و به عنـوان اسـم علـم بـرای نامیـدن ایـن پهلـوان اژدهـاکش استعمال شده است ، ضمن آن که خود ثریته نیز با حفظ پاره ای از ویژگی های کهـن ، ازجملـه ارتبـاط با هوم و تهیة افشردة مستی بخش این گیاه آیینی ، و پرداختن به طبابـت و مـداوای امـراض گونـاگون، شخصیت مستقل دیگری به شمار آمده است ."