چکیده:
ازآنجاکه در دوره عباسی زبان و فرهنگ ایرانی اندکی از هویت ازدست رفته خود را بازیافت، این عصر در تاریخ زبان و ادب پارسی مرحله ای مهم به شمار می آید. در همین زمان است که جنبش شعوبیه به اوج قدرت و فعالیت خود می رسد. شعوبیان، گاه با شمشیر و مبارزه رودررو، و گاه به وسیله قلم، در تلاش برای احیای شکوه تمدن ایران باستان و اثبات نبوغ ایرانی بودند. ایشان، اگر چه در هردو میدان اکثرا ناکام ماندند، سهمی بارز در نوزایی و احیای دوباره زبان، و فرهنگ پارسی پیش از اسلام داشتند. دراین میان، ابان بن عبد الحمید لاحقی، شاعر ایرانی الاصل عرب زبان، با به نظم درآوردن بسیاری از نوشته های مهم تاریخی-حماسی و اخلاقی-تربیتی مربوط به ایران پیش از اسلام، به زبان عربی، نقش مهمی در این جریان ایفا نموده است، کتاب هایی مانند کلیله و دمنه، سیره انوشیروان، کارنامه اردشیر، کتاب مزدک (مردک)، سندبادنامه و بلوهر و بوذاسف. در جستار پیش رو، نگارنده کوشیده، پس از نگاهی کوتاه به زندگی نامه و کارنامه هنری ابان، به انگیزه های اصلی وی در به نظم درآوردن این کتاب ها دست یابد. به نظر می رسد ابان، مانند ابن مقفع و بسیاری از ایران دوستان عصر عباسی، قصد داشته از راه این ترجمه ها خرد و فرهنگ ایران باستان را ـ هرچند در قالب زبان عربی ـ زنده نگاه دارد.
Recovering a part of the lost identity of Iranian language and culture، the Abbasid period is considered to have played an important role in Persian language and history. The Nationalist movement came to its maximum power in this period. The Nationalists tried to prove the Iranian talent the ancient Persian civilization through a direct conflict by sword or pen. Although both politics faced a systematic failing، they had a massive influence on the recreation and maturity of ancient Persian language and culture.
Abban Ibn Abd al-Hamid Laheqi ،originally from an Iranian stock، and Arabic speaking ، among all، played a substantial role in this course، versifying many important Arabic works of history، epic، ethics and education related to Pre-Islamic Iran like Kalila wa Dimna، Anoshirvan ‘s Biography ، karnameh e Ardeshir، Book of Mazdak(mardak)، Sandbadnameh and Bloher wa boozasf.
The present study seeks to understand Abban’s basic motives to versify the books belonging to ancient Iran، having a glance at his biography and artistic background.
Abban seems to have intended، like Ibn al-Muqaffa’ and many other Abbasid period Persian patriots، to renew the ancient Persian dogma and culture through Arabic Language.
(
, 
, 
)
