هیدروپلیتیک خاورمیانه در افق سال 2025 م مطالعه موردی حوضه های دجله و فرات رود اردن و رود نیل مقاله

نویسنده: مختاری هشی، حسین ؛ قادری حاجت، مصطفی ؛

ژئوپلیتیک بهار 1387 - شماره 11 ، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎39 صفحه - از 36 تا 74 )

کلیدواژه ها: خاورمیانه بحران آب هیدروپلیتیک رود اردن رود نیل دجله و فرات آب نیل

چکیده:

آب عنصری است که وجود آن برای تولید مواد غذایی، توسعه اقتصادی، بقای موجودات زنده و... ضروری است. با وجود اینکه 71 درصد از سطح کره زمین از آب پوشیده شده است، ولی تنها حدود 86/0 درصد آبهای کره زمین قابل دسترس بوده و برای استفاده انسان مناسب است. امروزه مسائلی نظیر رشد جمعیت، ارتقاء سطح زندگی و بهداشت، گسترش شهر نشینی، گسترش صنایع، کشاورزی و... موجب افزایش مصرف آب شده است، به طوری که مصرف آب نسبت به اوایل قرن بیستم 17 برابر و نسبت به سه قرن قبل 45 برابر شده است. قرار گرفتن منطقه خاورمیانه در کمربند خشک جهان موجب شده تا این منطقه علی رغم دارا بودن 5 درصد جمعیت جهان تنها 1 درصد آبهای شیرین قابل دسترس را در اختیار داشته باشد که این منابع آب نیز عمدتا به صورت مشترک مورد استفاده قرار می گیرد و بیش از 50 درصد جمعیت این منطقه در حوضه های آبریز مشترک زندگی می کنند که این مسئله رقابتها و منازعاتی را برای استفاده هرچه بیشتر از این منابع محدود به دنبال دارد. مقاله حاضر به صورت اسنادی و با شیوه توصیفی – تحلیلی، مسائل هیدرو پلیتیک خاورمیانه را در افق سال 2025 میلادی در حوضه های دجله و فرات، رود اردن و رود نیل را مورد بررسی قرار داده است. یافته ها و نتایج این تحقیق نشان می دهد که رشد بالای جمعیت و افزایش تقاضای آب شیرین در این منطقه در کنار محدودیت منابع آبی، در آینده موجب افزایش رقابتها و تنشها بویژه در حوضه رود اردن خواهد شد.

خلاصه ماشینی:

"مقاله حاضر به صورت اسنادی و با شیوه توصیفی-تحلیلی،ضمن اشاره به مباحثهیدروپلیتیک،در پی پاسخ به این سوال است که:با توجه به روند افزایش جمعیت و افزایشتقاضای آب در خاورمیانه،حوضه‌های دجله و فرات،رود اردن و رود نیل در افق سال 2025از نظر هیدروپلیتیک با چه مسائلی مواجه خواهند بود؟ 2-مباحث نظری 2-1-مفهوم هیدروپلیتیک نگاهی به نقشه جغرافیای طبیعی و سیاسی جهان حکایت از عدم تطابق مرزهای سیاسی باحوضه‌های آبریز دارد،به نحوی که امروزه بیش از 40 درصد از جمعیت جهان در مناطقیزندگی می‌کنند که حوضه‌های آبریز آنها بین دو یا چند کشور مشترک است و 50 تا 65 درصد ازوسعت هریک از قاره‌ها را حوضه‌های آبریز مشترک تشکیل می‌دهد )3:4991,stiwrezaL( . ترکیهدر مورد این رودخانه‌ها یک نوع مصرف بهینه را توصیه می‌کند و معتقد است باید سیستم آبیاریاین کشورها اصلاح شود و همچنین ترکیه ادعا می‌کند که احداث سد موجب تنظیم جریان منظمآب به همسایگان می‌شود و می‌گوید که در سالهای خشکسالی 91-1989 نوسان آب زیاد بود وبا اینکه جریان طبیعی فرات کمتر از 50 متر مکعب برثانیه شده بود ولی ترکیه با رها کردن آباز پشت سدها،این میزان را به 500 متر مکعب برثانیه افزایش داد )01:8991,ayakpoT( . 94 درصد از سرچشمه‌های فرات و 51 درصدسرچشمه‌های دجله در ترکیه قرار دارند و پیش‌بینی می‌شود مصرف آب در ترکیه در سالهایاتی به دلایلی همچون:افزایش جمعیت،افزایش شهرنشینی که موجب تغییر الگوهای زندگی ومصرف و در نهایت افزایش مصرف آب می‌شود،اجرای یک رشته پروژه‌های آبیاری توسطدولت(گپ)که با اتمام آنها درخواست برای منابع آب در کشور بیشتر می‌شود و همچنینافزایش سریع مناطق صنعتی و روند شتابان صنعتی شدن که نیاز به الکتریسیته را افزایش داده وکشور نیز فاقد سوخت فسیلی برای تولید برق می‌باشد و مجبور است به برق آبی تکیه کند،بسیار سریع افزایش پیدا کند."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود