چکیده:
ترور و تروریسم پدیده نوظهوری نیست. اگر چه قدمت این پدیده به طول تاریخ انسان است اما چهره جدید و شکل سازمانی این پدیده در دنیای مدرن شکل نو و چند بعدی به خود گرفته است، بهطوری که در هزاره سوم در اثر رشد و توسعه علم و تکنولوژی، تروریسم از مرزهای ملی و منطقه ای عبور کرده و به پدیده ای جهانی تبدیل شده است. در واقع ما وارد دوران جدیدی از تاریخ تروریسم شده ایم که می توان آن را ژئوتروریسم نام گذاشت. هدف این مقاله بررسی مفهوم ژئوتروریسم و شاخص های مورد مطالعه آن در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک است. از این رو پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که ژئوتروریسم چیست و چه شاخص های مطالعاتی در جغرافیای سیاسی دارد؟ در یک مبحث جمع بندی شده، این مقاله به بررسی ژئوتروریسم و فصل تمایز آن با تروریسم، رابطه جغرافیا با تروریسم و شاخص های جغرافیایی مورد توجه در بررسی مفهوم ژئوتروریسم می پردازد. در مقاله حاضر سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به پرسش های پژوهش پاسخ داده شود. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین متغیرهای جغرافیایی (توپوگرافی، جمعیت، آب و هوا، آب، حفره های دولت، موقعیت جغرافیایی مکان ها، اقلیت های قومی و مذهبی و ...) و موفقیت یا عدم موفقیت فعالیت های تروریستی رابطه معناداری وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله مفهوم ژئوتروریسم را در قالب گفتمان چهارم مورد مطالعـه و پـژوهش قـرار داده می شود که در آن دو عامل محیط و جغرافیا از اهمیت اساسی برخوردارنـد؛ بـه طـوریکـه نظریه پردازان این گفتمان معتقدند که بدون مطالعه جغرافیا نمی توان پدیدههای سیاسی را مـورد مطالعه قرار داد و هر پدیده سیاسی دارای ویژگی های منحصر به فردی است ، که ایـن منحـصر به فرد بودن ناشی از شرایط جغرافیایی است .
هدف این نوع تروریسم متشکل از سرنگونی رژیـم حـاکم ، اخـتلال در نظـم موجود، ایجاد یک دولت مجزا و مستقل برای گروه ملی خود است کـه نمونـه آن را مـی تـوان تلاش هیتلر در به قدرت رسیدن پس ازجنگ جهانی اول در آلمـان، نئونازیـست هـای اروپـای غربی در دهه ١٩٨٠ که درصدد نابودی نظام دموکراتیک و ایجـاد دولـت فاشیـستی بودنـد، یـا تلاش طالبان برای برقراری حکومت مورد نظـر خـود در خـاک افغانـستان مثـال زد.
بـر همـین مبنا در رابطه با مکانهای جغرافیایی ، سه خصوصیت عمده را می توان بـرای تروریـسم جهـانی برشمرد: نخست این که عملیات تروریستی در قرن بیست ویکم نمایانگر این واقعیت اسـت کـه تروریسم در حال حاضر از مقیاس محلی ، ملی و منطقه ای فراتر رفته و در مقیاس جهانی عمـل می کند؛ به طور مثال نتایج پژوهش بین المللی ایترات ٢ نشان می دهد تروریسم از سـال ١٩٦٨ بـه بعد رشد صعودی داشته است (٢٠٠١ ,Human Rights Watch و فلمینگ T ١٣٨٠: ٣٩ ).