چکیده:
توسعهی فراگیر بخشها و نواحی مختلف عاملی مهم در ایجاد توسعهی پایدار میباشد. از طرف دیگر یکی از شروط لازم برای توسعهی فراگیر توزیع عادلانهی امکانات است. بدین منظور لازم است میزان توسعهیافتگی و رتبهی شهرستانها یا نواحی مختلف بر حسب توسعهیافتگی تعیین گردد. در این مقاله شهرستانهای استانهای خراسان (شمالی، رضوی، جنوبی) بر اساس میزان توسعهیافتگی و به سه روش تاکسونومی، با استفاده از تحلیل مؤلفههای اصلی و روش AHP رتبهبندی و نتایج حاصل با یکدیگر مقایسه میگردند.
Pervasive development of various sections and areas is an important factor in creation of sustainable development. On the other hand، one of necessary conditions for pervasive development is the fairly distribution of possessions. In this paper we rank the cities of the Khorasan Province (North –South and Razavi) according to the size of development with there methods، Taksonomi، AHP and Principle components analysis and compare them.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله شهرستانهای استانهای خراسان(شمالی،رضوی،جنوبی)براساس میزان توسعهیافتگی و به سه روش تاکسونومی،با استفاده از تحلیل مؤلفههایاصلی و روش PHA رتبهبندی و نتایج حاصل با یکدیگر مقایسه میگردند.
در این روش در ابتدا ماتریس دادهها،(به تصویر صفحه مراجعه شود)،را که در آن n تعداد شهرستانها و m تعداد شاخصها میباشد،با استفاده از ضابطهی(به تصویر صفحه مراجعه شود)که در آن(به تصویر صفحه مراجعه شود)میباشد،استاندارد میکنیم.
4-تحلیل مؤلفههای اصلی در این روش همبستگی بین شاخصها نیز درنظر گرفته میشوند.
به عنوان مثال،هنگامی که 10 متغیر را اندازه میگیریم،بینآنها 45 همبستگی وجود دارد،اگر 20 متغیر را اندازهگیری کنیم،بین آنها 190همبستگی،و اگر 40 متغیر را اندازهگیری کنیم،در روش تحلیل مؤلفههای اصلی،تعدادمتغیرها را برای تحقیقات بیشتر کاهش میدهیم،بهطوری که تا آنجا که ممکن استاطلاعات موجود در متغیرها حفظ شود.
در این حالت اولین مؤلفهی اصلی دارای بیشترینواریانس است،مؤلفهی دوم،دومین واریانس بیشتر و الی آخر،یعنی: (به تصویر صفحه مراجعه شود)زمانی که متغیرهای اولیه همبستگی شدید مثبت یا منفی داشته باشند،مؤلفههای اصلیمهم میتوانند به عنوان معیارهایی جهت نشان دادن جنبههای متفاوتی از دادهها جالبتوجه باشند[6]،[8].
(به تصویر صفحه مراجعه شود)در این بخش با استفاده از فرایند سلسله مراتبی تحلیلی که یکی از جامعترینسیستمهای طراحی شده برای تصمیمگیری با معیارهای چندگانه است،نسبت بهرتبهبندی شهرستانها اقدام مینماییم.
با توجه به اینکه برخی از مقادیر شاخصها صفر میباشند،روش سلسله مراتبیتحلیلی را برای شاخصهای عامل اشتغال و جمعیت انجام میدهیم و نتایج را با رتبهبندیبا استفاده از تحلیل مؤلفههای اصلی مقایسه میکنیم.
با توجه بهنتایج حاصل رتبهبندی با استفاده از تحلیل مؤلفههای اصلی و رتبهبندی به روش فرایندسلسله مراتبی تحلیلی )PHA( در این موضوع تقریبا با همدیگر تطابق دارند.