چکیده:
پدیده بازاریابی شبکه ای که در آن واسطه های کاذب اقتصادی حذف می شوند، اساسا امری مفیداست ؛ لیکن شرکتهایی که در اصطلاح دسیسه های هرمی نام دارند از این عنوان سوء استفاده می کنند. در این شرکتها هیچ خبری از تولید، کالای مصرفی و کار مفید نیست و تنها هرم هایی را تشکیل می دهند که در آنها پول افرادی که در سطوح پائین تر هرم قرار دارند به جیب شرکت و افرادی معدودمی رودکه در راس هرم قرار می گیرند. شرکتهای هرمی به سه دسته تقسیم می شوند: شرکتهای جذب سرمایه ، شرکتهای سرپوش محصولی و شرکتهایی که در آنها هیچ محصول یا خدماتی ارائه نمی شود. در هر کشوری که قانونی در این زمینه مصوب شده ، همگی دال بر جرم بودن این گونه فعالیتهااست .صرف نظر از دلیل عقلی، ادله متعدد فقهی از جمله حرمت اکل مال به باطل ، قاعده لاضرر، قاعده نفی غررو... دال بر حرمت و عدم مشروعیت این گونه فعالیتهااست .
خلاصه ماشینی:
بند دوم : انواع طرحهاي هرمي الف ) شرکتهاي سرمايه پذير (Investment Companies) هرچند اين نوع شرکتها در کشورهايي همچون آمريکادر چند دهه پيش وجود داشته اند، ليکن حدود ٦ الي ٧ سال است که اين شرکتهابه طور جدي در کشور ايران پابه عرصه گذاشته اند.
در پاسخ به اين سوال که چرا شرکت پنج ميليون تومان به عضو جذب کننده سرمايه گذار مثلا با سرمايه يکصد ميليون تومان ،پاداش مي دهدو اين رقم در مقابل کار اندک است ؛ مي گويند چون مي خواهيم با شرکتهاي هرمي مقابله کنيم مجبوريم که اعدادو ارقاممان را مانند آنها بالا نگه داريم .
لکن در حقيقت ماهيت شرکت تغيير نکرده است : هر داوطلب که بوسيله يکي از اعضاي شرکت معرفي مي شود، در خريد اقساطي مبلغ پانصدو پنجاه هزار تومان جهت خريد يک سکه کلکسيوني -که ارزش واقعي آن حدود دويست هزار تومان برآورد شده است و در بازار عملا به مبلغي کمتر از اين نيز خريدو فروش مي شود - به حساب شرکت واريز ميکند، سپس به فعاليت و جذب مشتري مي پردازد.
پرواضح است که فعاليت شرکتهاي هرمي نوعي بخت آزمايي است ؛ چرا که هر فرد پس از پرداخت مبلغي عضو اين نوع نظامهامي شودو سپس براي بدست آوردن پول اوليه خودو نيز گرفتن پورسانت بابت عضوگيري،به سراغ افراد جديد ميرود.
پس از بررسي اين بند، پرونده هاي مختلف که در خصوص شرکتهاي هرمي مطرح است و نيز قوانين کشورهاي آمريکا، کانادا ١، چين ٢، مالزي ٣و چند کشور ديگر نکات ذيل به دست آمد: ١- بهتر بود مجلس شوراي اسلامي در قانون مصوب خود ابتدا تعريفي از شرکتهاي هرمي و انواع آنها ارائه مي کردو سپس ويژگيهاي طرح هرمي را به نحو تفکيک شده بر ميشمرد.