چکیده:
نظریة معنای کواین را می توان از چند جنبه بررسی کرد. این مقاله بـر یکـی از مهـم تـرین جوانب آن ، یعنی تز عدم تعین ترجمه ، تمرکز می کند. در تز مذکور چند وجـه از فلسـفة کواین با هم ادغام شده اند و همین باعث شده است که بررسی و تفسیر آن بسیار پیچیـده شود. تز عدم تعین ترجمه می گوید که در انتخاب بین دو یا چند دسـتورالعمل ترجمـة با هم ناسازگار، که هرکدام با تمام معیارهای رفتارشناختی افراد بومی تطابق داشته باشـد، واقع امری برای ترجیح یکی بر دیگری وجود ندارد. این مقالـه بـا تکیـه بـر تمـایز، یـا دقیق تر عدم تقارن ، بین عدم تعین ترجمه و نامتعین بودن نظریة ناظر بـه طبیعـت ، سـعی می کند نشان دهد که محتوای خاص این تز ادعایی وجودشـناختی دربـارة معناسـت . از این رو ابتدا به توضیح درک کواین از معنا، بررسی وجودشناسی مورد نظـر او، و ارتبـاط بین این دو می پردازیم و سپس عدم تقارن بین دو تز پـیش گفتـه را محـل بحـث قـرار می دهیم . از رهگذر این مباحث می توان به درک جدیدی از نظریة معنا رسید.
خلاصه ماشینی:
با این فرض که معنا مطابق استاندارد مـذکور نیست می توان نتیجه گرفت که آن نمی تواند عینی در وجودشناسی پیشنهادی کـواین باشـد (یعنی کواین به معنا التزام وجودشناختی نخواهد داشت )، اما این نکته چه ربطی بـه نظریـة معنای کواین دارد؟ پاسخ به این سؤال در گرو بحث پیرامون یکی از مهم ترین نظریـات کـواین ، یعنـی تـز «عدم تعین ترجمه » (indeterminacy of translation) است .
هدف کواین از طرح این مباحث آن نیست که به مترجمان نحوة تهیة دستورالعملی را از یک زبان به زبانی دیگر بیاموزد، بلکه قصد کواین تأیید این تز اصلی اش است که : دستورالعمل هایی برای ترجمة یک زبان به زبانی دیگر می توانند به طـرق گونـاگونی تهیـه شوند، که همه با کل تمایلات گفتاری سازگار باشند و با این حال با یـک دیگـر ناسـازگار (ibid: 27) یعنی اگر در موقعیت فرضی مترجم ما، مترجم دیگری هم باشد که با همان روش قصد تهیة دستورالعملی برای ترجمه را داشته باشد آن گاه ممکن است کـه دسـتورالعمل متـرجم دوم هم ، مانند دستورالعمل مترجم اول ، مطابق با پاسخ های زبانی گویش وران بـومی باشـد، اما این دو دستورالعمل با هـم ناسـازگار باشـند؛ مـثلا ممکـن اسـت در دسـتورالعمل اول «گاواگایی » معادل «خرگوش » باشد، و در دستورالعمل دوم «بخشی جدانشدنی از خرگوش » برای معادل «گاواگایی » انتخاب شده باشد.
٨. نامتقارن بودن عدم تعین ترجمه و نامتعین بودن نظریة ناظر به طبیعت با توجه به مطالبی که در مورد این دو تز ذکر شد نخستین مسئله ای که مـی توانـد بـه ذهـن خطور کند آن است که آیا این دو یکی نیستند؟ هر دو، در نظر اول ، بیـان مـی کننـد کـه بـا مشاهدات یک سان می توان ترجمه ها یا نظریات گوناگون و با هم ناسازگاری داشت کـه از لحاظ تجربی معادل هستند یعنی با داده های حاصل از مشاهدات هم خوانی دارند.