چکیده:
حوضه های زهکشی نواحی نیمه خشک، به لحاظ حاکمیت شرایط خاص، نسبت به وقوع خشکسالی ها حساسیت زیادی را ازخود نشان می دهند. عکس العمل این حوضه ها نسبت به وقوع خشکی سطوح دامنه ها، به صورت از بین رفتن پوشش گیاهی، تشدید فرسایش آبراهه ای وخندقی و وقوع لغزش های متعدد در کنار مسیرهای جریان آب ها جلوه گر می شود. حوضه آذرشهر ( واقع درمختصات جغرافیایی از''36 ˚37 تا '' 49 37 عرض شمالی و از''20 ˚44 الی ''49 45 طول شرقی ) به عنوان یکی از حوضه های توده کوهستانی سهند، دراثر وقوع خشکسالی های اخیر تغییرات قابل ملاحظه ای را بر عملکرد فرآیندهای ژئومورفولوژیک و در نتیجه، در اشکال ناشی از آنها تجربه کرده است. بررسی تغییرات آب های سطحی وزیرسطحی، ویژگی های شیمیایی آب ها، داده های رسوب رودخانه ها و...، با استفاده از داده های جمع آوری شده در طی سال های آماری، حاکی از تاثیرپذیری این ویژگی ها از وقوع خشکسالی هاست. در این مقاله، به منظور تعیین میزان تغییرات ژئومورفولوژیک ناشی از وقوع خشکسالی ها در محدوده مورد مطالعه، کلیه متغیرهای مورد نیاز تحلیل وبا استفاده از تکنیک تحلیل شبکه عصبی مصنوعی بررسی گردید و نقشه نهایی نیز با به کارگیری Arc/view ترسیم شد. نتیجه حاصل از این تحلیل ها و انطباق آنها با واقعیات زمینی، حاکی از این است که بخش های مختلف حوضه ازوقوع خشکسالی های اخیرکاملا متاثر شده است، اما میزان و شدت تاثیرگذاری خشکسالی ها در پیدایش و توسعه پدیده های ژئومورفولوژیک دربخش های جنوبی، انتهای غربی وشرقی حوضه وقسمت های جنوبی بیشتر بوده است. در این بخش ها دامنه ها به شدت بر اثر وقوع خشکسالی ها آسیب دیده اند و خندق های عمیقی نیزشکل گرفته است.
Because of the presence of special properties in semi arid catchment، these areas are suitable for drought events. The responses of these areas to drought events are in the form of the disappearance of plant cover on surfaces slopes، intensive erosion or landslide occurrence on side of rivers’ course. Azarshahr catchment (situated in 37˚ 36′ to 37˚ 49′ N and 44˚ 20′ to 45˚ 49′ E) as one catchment of Sahand mountains (located at west slopes of Sahand mountain) has experienced major changes at behaviors of geomorphological processes. The result of assessment of changes of surface and subsurface water، chemical characteristics of water، rivers’ sediment data show that these properties and characteristics influence drought events. To determine drought’s geomorphological effects resultant of these events all data were analyzed applying neutral networks and the final map was obtained by use of Arc/View. The results show that the major effects of drought are present in southern، west and east of Azarshahr catchment. These parts of catchment are very suitable for the occurrence of drought. Gulling، landslides and rill erosion are outcomes of drought.
خلاصه ماشینی:
"E شماره صفحه پیاپی 17039-17009 بررسی تاثیرات وقوع خشکسالیهای اخیر در تشدید فرسایش خندقی و رخدادلغزشها،در حوضه آذر شهر چای،با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی چکیده {IBحوضههای زهکشی نواحی نیمه خشک،به لحاظ حاکمیت شرایط خاص،نسبت بهوقوع خشکسالیها حساسیت زیادی را از خود نشان میدهند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) -مواد و روشها در این مقاله،شناسایی بیشتر ویژگیهای طبیعی محدوده مورد مطالعه و تعیینپدیدههای ژئومورفولوژیک و تعیین سطوح حساس نسبت به وقوع انواع مخاطرات ناشی ازخشکسالیها در محدوده سکونتگاهها و سازههای انسانی،با استفاده از عکسهای هوایی(با مقیاسهای 20000:1 و 50000:1)و تصاویر ماهوارهای صورت گرفته و بیشتردادهها و اطلاعات نیز در طی مشاهدات زمینی از بخشهای مختلف منطقه،که تحت تاثیروقوع خشکسالیها قرار گرفتهاند،جمعآوری شدهاند.
رابطه(6) A/r??-RD RD- ضریب تراکم آبراههها در واحد سطح؛، r- طول آبراههها و A- واحد سطحآمار مربوط به نوسانهای سطح ایستابی،تغییرات در مقادیر کلرید و هدایت الکتریکی(در شرایط حداقل بارش)و همچنین،محاسبه میزان تراکم زهکشی در سطوح مختلفحوضه(به عنوان پارامتر مشخصکننده و یا تحت تاثیر)و همچنین،مقادیر رطوبت سطحیو پارامترهایی که ذکر شد با استفاده از شبکه عصبی به صورت زیر تحلیل شده است: در این مقاله از شبکه عصبی با چندین لایه پنهان(شبکه عصبی NNPB .
1)بررسی خشکسالی و آثار آن با استفاده از ارتباط حداقل بارش و حداکثر کمبود آبدر خاک در سطح حوضه آذر شهر چای در این مطالعه،پیشفرض قبلی این بود که با کاهش میزان بارش و یا در مواقع بروزحداقلهای بارش،میزان رطوبت در خاک کاهش یابد و سطوح دامنهها بیشتر در معرضفرسایش خندقی و در معرض لغزشها قرار گیرد و در نتیجه،شرایط برای تشکیل و یاتوسعه بعضی از پدیدههای ژئومورفولوژی،بویژه خندقها مساعد شود."