چکیده:
این مقاله نقد و نظری پیرامون یحیی بن سعید قطان، از سران و شخصیتهای ممتاز و برجستة اهل سنت است، از وی توصیفات فراوانی در مآخذ اهل سنت شده است. حتی برخی این فرد را «امیر المؤمنین فی الحدیث» میدانند و برای او جایگاهی ویژه در عرصة علم و دانش قائل اند. ولی با تحقیق و تفحص در افکار و مبانی فکری و روایات ابن قطان و دوستان و استادان و افرادی که او از آنها کسب علم و دانش میکرده، متوجه میشویم که او بسان گروهی که در صف مخالفان جدی ائمة هدی× بودند و بر این منوال طی طریق میکردند، گام برمی داشت. دلایل و قراینی که این مدعا را به اثبات میرساند، اندک نیست. دیدگاه تند و مغرضانه و نامعقول او راجع به امام صادق× در این راستا تعریف میشود. از آن رو که ابن قطان تعامل شایستهای با خاندان وحی نداشت، از دانش بیکران آل الله که به دست این بیت شریف و هوادارانشان منتشر میشد، بهرهای نگرفت. برای همین به لغزشهای زیادی در مقام علم و عمل مبتلا گردید و در زمرة ناصبیها قرار داد. دراین نوشتار، تا حدودی به مطالب یاد شده، پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"محمد بن بندار - از علمای سنی - گوید: از ابن مدینی پرسیدم: من انفع من رأیت للاسلام و اهله؟ قال: یحیی بن سعید القطان؛ چه کسی را پر سود تر برای اسلام و مسلمانان دیدی؟ گفت: یحیی بن سعید قطان (ذهبی، سیر اعلام النبلاء بیتا:9/ 181).
برای آنکه روشن شود یحیی بن سعید قطان - که به تعبیر برخی پرمنفعتترین شخص برای اسلام و مسلمانان بود - تا چهاندازه با امام صادق× دشمنی داشت، باید از دیدگاه و نظر رجالیون دربارة مجالد آگاه شویم: - در تاریخ ابن سعد آمده است: مجالد بن سعید الهمدانی...
آیا با آنکه یحیی بن سعید قطان از امام صادق× و دیگر ائمة هدی^ هیچ روایتی نقل نکرد(7) و باعث شد که امثال بخاری هم از نقل روایت آنان به شک و تردید بیفتند، شایسته است گفته شود: یحیی بن سعید قطان «انفع للاسلام و اهله» بود؟ اگر فایده و نفع ابن سعید برای اسلام و مسلمانان ا ز دیگر علما بیشتر بود، چرا به نقل و نشر هزاران حدیث که از اهلبیت^ حکایت شده و مسلمانان تا ابد به آنها نیاز داشته و دارند، نپرداخت و برای مکتب و مدرسة فقهی و کلامی اهلبیت^ ارزشی قائل نشد؟ آیا رویکرد ابن سعید مخالفت علنی و عملی با دستور پیامبر راجع به ملازمت با اهلبیت و بهرهگیری بهینه از آنان - که آن را در حدیث متواتر ثقلین و نظیر آن بازگو فرموده - نبود؟ قطعا چنین است."