چکیده:
انقلاب رنگی پدیده ایست نوین، پیچیده و متأثر از عوامل متعدد داخلی و خارجی که برای اشاره به جنبش هایی به کار می رود که شرکت کنندگان در آن برای اعتراض علیه دولت و حمایت از دموکراسی، لیبرالیسم و استقلال ملی از مقاومت های آرام استفاده می کنند و معمولا یک گل یا رنگ خاص را به عنوان سمبل و نشانه اعتراض برمی گزینند. جریانی بدون خشونت که معمولا جهت اعتراض به نتایج انتخابات و نمایش تقلب یا فساد حاکمان به صورت مخالفت های گسترده خیابانی در جامعه جاری می گردد. اعتراضاتی که با مصداق هایی چون سمبل شدن گل رز در گرجستان (2003)، گل ها و نمادهای نارنجی در اوکراین(2004)و گل لاله در قرقیزستان (2005) خود را به جهان شناساند.هدف نوشتار حاضر پاسخ بدین سؤال است که آیا آذین نمودن اصطلاح انقلاب برای چنین رخدادهای رنگینی صحیح می باشد؟روش مورد استفاده در این پژوهش روش کتابخانه ای می باشد.در اثنای این بررسی از دو رویکرد نظری محرومیت نسبی و دموکراسی سازی نیز استفاده گردید.نتایج حاکی از وجود فاصله ای عمیق بین انقلاب کلاسیک وآنچه مصطلحا انقلاب رنگی خوانده می شود، دارد و در نهایت اینکه مفهوم "شورش" جنس تحولات رنگین رخ داده در جمهوری شوروی سابق را بهتر می نمایاند
خلاصه ماشینی:
"اما باید به این نکته توجه داشت که دموکراسی مورد نظر در بحث انقلاب رنگی با مبانی و مؤلفه های سنتی اش قابل شناسایی نیست بلکه امواج دوم و سوم دموکراسی است که به دلیل تأکید بر توسعه و اولویت بخشی به اصل رضایتمندی از یک سو به ناکارآمد نشان دادن نظام های سیاسی منطقه در مقام پاسخگویی به این خواستهها می پردازد و از سوی دیگر به تعبیر "جان گالبرایت" تولید انرژی منفی بر ضد ثبات سیاسی نموده و بدین ترتیب راه را بر تغییر و تحول در این جوامع هموار میسازند.
(ایزدی،1385: 187) پدیده ی انقلاب حداقل با هفت ویژگی همراه است: 1-نارضایتی عمیق از شرایط موجود،2-نقش رهبری و ساختارها در برانگیختن و بسیج عمومی،3-گسترش ایدئولوژی های جدید جایگزین،4-نقش توده ها،5-گسترش روحیه انقلابی،6-وجود عنصر خشونت به وسیله طرفین،7-تغییرات ساختارهای سیاسی،اقتصادی و فرهنگی(ملکوتیان،1386: 254) حال این سؤال پیش می آید که،آیا با توجه به تعاریف ذکر شده از انقلاب، می توان تحولات رخ داده در گرجستان،اوکراین و قرقیزستان را انقلاب نام گذارد؟ با توجه به تعاریف مهمترین ویژگی انقلاب تغییر ساختارهای سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی جامعه است یا به قول هاناآرنت انقلاب یگانه واقعه ی سیاسی است که ما را مستقیم و به شکلی گریزناپذیر با مسئله شروع وآغاز مواجه می کند.
با اذعان به اینکه تنها اندکی بیش از ده سال است که از اولین انقلاب رنگی فاصله گرفته و هنوز فرصت بسیاری برای یافتن کلمه ای مناسب برای این جریان وجود دارد اما به زعم نگارنده می توان واژه شورش را برای اشاره به تحولات رخ داده در جمهوری های شوروی سابق به کار برد."