چکیده:
کار اجباری برای کودکان و به کار گیری آنها در زمانی که جسم آنها باید رشد کند و یا در جهت تحصیل به کسب مهارت¬هایی برای آینده مشغول باشد، آسیب¬های جدی به آنها وارد می کند که پیامدهای آن تا پایان عمر گریبان آنها را می گیرد. یکی از علتهای مهم کار کودک، فقر خانواده اوست که اگر فقر خانواده برطرف شود، کار کودک نیز کنار گذاشته می شود. در عمل، کشورهایی که رفع فقر را وظیفه خود می دانند، برای تعیین فقر و رفع آن، خط فقری در جامعه تعیین کرده که زندگی کودک و خانواده او را با آن می سنجند که اگر این خط فقر بالاتر گرفته شود، بر اساس یک رابطه علت و معلولی، کار کودکان کمتر و اگر پایین تر گرفته شود، کار آنها بیشتر می گردد.. راه¬های مختلفی برای تعیین خط فقر در این کشورها دنبال می¬شود و نظر واحدی نیز پیرامون ماهیت و اندازه آن در میان دانشمندان وجود ندارد و طبیعتا در عمل برخی آن را بالاتر و برخی نیز آن را پایین¬تر لحاظ می¬کنند و بنابراین، از این جهت نیز هزینه پرداختی از جانب دولتها به خانوادهای کم درآمد، کار کودکان را تحت تاثیر قرار می-دهد. فقیهان اسلامی نیز برای رفع فقر از طریق زکات،خط فقری در نظر گرفته و آنرا مبنای فقر قرار می دهند ولی بین آنها نیز نظر واحدی در مورد آن وجود ندارد و بنابر این، برخی آن را بالاتر و برخی آن را پایین¬تر لحاظ می کنند و بنابراین کار کودکان در کشورهای اسلامی که نظر فقها مبنای عمل است نیز، از این جهت تحت تآثیر قرار می گیرد. این مقاله در صدد است که از جهت تئوریک به بررسی تطبیقی نظر فقهای اسلام در مورد خط فقر و تاثیری که هر کدام از آنها در امحاء کار کودکان دارند، بپردازد و همچنین بر این مطلب تاکید دارد که تعیین مرز فقر به عنوان حد کفایت از جانب حاکمان اسلامی به دلیل توجه به شئونات، بیشترین تاثیر را نسبت به خطوط فقر دیگر، در جلوگیری از کار کودکان داراست و برای اثبات این موضوع، ابتدا به برخی مسائل مقدماتی می پردازد؛ و در این رابطه، ابتدا آسیب پذیری کودکان از ناحیه کار که فقر یکی از علل مهم آن است، اندازه تعیین خط فقر از ناحیه حاکمان در رفع آن اثرگذار است را مطرح می کند و در ادامه، به تبیین انواع خطوط فقر از نگاه شریعت، رابطه آنها با یکدیگر و با خطوط فقر متعارف دیگر می پردازد و در نهایت، اثبات این مطلب را دنبال می کند که نظر کفایت به عنوان حد فقر شریعت، در مقابل نظرات دیگر تاثیر بیشتری بر کاهش کار کودکان خواهد داشت.
Forced labor for children and their employment in the labor market when they should grow and develop skills for their future life will cause them serious harms which can in turn result in negative consequences for their whole life. One of the major reasons for child labor is the poverty of the family. It is believed that if poverty is removed، child labor will be naturally terminated as a result. Many countries see poverty eradication as part of their responsibilities and in this regard they determine poverty line and try to measure the child and his family life as a basis in their analyses. If the line is taken to be high، based on a cause and effect relationship the number of child labor cases will be low and if poverty line is taken to be low، the number of child labor cases will be high. These countries adopt different approaches to determine poverty line and there is no agreement among scholars on its nature and scope. Therefore، in practice، some set high standards while some others set low standards for determining poverty line and this has a direct effect on how much support governments provide for the low-income families. To alleviate poverty through Zakat، Muslim jurists also set a poverty line. As with others، there is no agreement among Muslim jurists regarding poverty line either. Some take it to be high while others take it to be low and this again will have a direct impact on how child labor issue should be resolved in Muslim countries. This study aims at comparatively investigating the issue of poverty line from different jurisprudential perspectives and how different perspectives can influence the way child labor can be looked at. It is also emphasized that determining poverty line as the sufficiency line by Muslim rulers is a much more effective way in preventing child labor in comparison to other ways، since it considers an important factor which is the status of the people. In this paper، first، some preliminary issues such as vulnerability of children and determining poverty line by rulers will be discussed. Then، the article will elaborate on different poverty lines from Islamic Shariah perspective and their relationship with other conventional poverty lines. Finally، the article will argue that sufficiency basis for determining poverty line from Islamic point of view is the most effective one in preventing child labor.
خلاصه ماشینی:
"3-دلایل برتری کفایت در جلوگیری از کار کودک اجرایی شدن نظرات متفاوت مطرح شده درمورد حد فقر شریعت،آثار متفاوتی در اقتصاد خواهد داشت و به نظر میرسد که اگر حاکم اسلامی حد کفایت را،به جای حد ضروریات غزالی و شاطبی و حد نصاب زکات،مبنای استحقاق زکات قرار دهد،این مبنا،نسبت به دو مبنای دیگر و همچنین نسبت به برخی از خطوط فقر متعارف دیگر،بیشتر،از کار کودکان جلوگیری میکند و دلایل آن را نیز میتوان با توجه به مقدمات بیان شده به صورت زیرفصلهای بعد بیان کرد: 1-3-لزوم رعایت شان عدم قبول معاملات کودک در کفایت خانواده میتوان گفت اینکه بلوغ شرط صحت معاملات،است باعث محدودیتهایی برای واگذاری کارها به کودکان از جانب والدین و دیگر کارفرمایان متشرع میگردد و بنابراین،مانع به کارگیری آنها در بسیاری از کارها بهطور رسمی و غیررسمی،اجباری و غیراجباری میگردد و همچنین حاکم اسلامی،زمانی که میخواهد درمورد خانوادهای نظر دهد که آیا آن خانواده دارای کفایت خود میباشد و یا نه؟باید به توانایی و شأن کودکان در انجام معاملات نیز توجه نماید و بنابراین، حکومت و مردم متشرع به احکام،درحالی که به شأن کودک توجه دارند،از کار آنها نیز بیشتر جلوگیری میکنند."