چکیده:
طرح مسئله: این مقاله به دنبال پاسخ گویی به این سئوال اساسی است که نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی مشارکت شهروندان در امور شهری کدامند؟ مطالعه حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی ـ مدیریتی، قانونی ـ حقوقی و فضایی ـ کالبدی مشارکت شهروندان از یک سو امکان پاسخ گویی به سئوال اساسی تحقیق را فراهم می کند و از سوی دیگر به برنامه ریزان شهری امکان می دهد تا در برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به تدوین چشم اندازها، اهداف، راهبردها، سیاست ها و الگوهای مشارکت شهروندان در امور شهری بپردازند. روش: این مطالعه به روش کیفی انجام شده است. اطلاعات در قالب سئوالات باز و از طریق مصاحبه عمیق با تکنیک (SWOT)، نقاط قوت، ضعف ها، فرصت ها، و تهدیدهای اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی ـ مدیریتی، قانونی ـ حقوقی و فضایی ـ کالبدی مربوط به مشارکت شهروندان در امور شهری به دست آمده است. یافته ها: جامعه آماری تحقیق شامل 60 نفر از اساتید، صاحب نظران حوزه های برنامه ریزی شهری و مدیران اجرایی است که از بین دانشگاه های مختلف شهر تهران و معاونت اجتماعی ـ فرهنگی شهرداری به روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس انتخاب و بررسی شده است. نتایج: نتایج نشان داد که مشارکت شهروندان به طور اعم در ایران و به طور اخص در تهران دارای موانع ساختاری، اجتماعی ـ فرهنگی، سیاسی ـ مدیریتی، حقوقی و فضایی است. علی رغم موانع موجود، نقاط قوت و فرصت های زیادی نیز جهت ایجاد و تقویت مشارکت شهروندان در امور شهری وجود دارد. بعلاوه ضعف ها و تهدیدهای مشارکت از سوی شهروندان و مدیریت شهری، مشارکت را تحت تاثیر قرار داده است. هنوز ضرورت مشارکت در امور شهری از سوی مدیران شهری و شهروندان احساس نمی شود. مشارکت شهروندان عمدتا صوری، سمبلیک و نمادین است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) همان طور که در جدول(2)مشاهده میشود از جنبۀ اقتصادی،رشد سطح اشتغال و افزایش نسبی درآمدهای مردم نسبت به گذشته با وزن 423،رتبۀ 1،امکان جلب حمایت اقتصادی اقشار ثروتمند از طرحها و برنامهها با وزن 421،رتبۀ 2 و افزایش حمایت شهرداری از تشکلهای غیر دولتی و محلی با وزن 365 در رتبۀ 3،به عنوان مهمترین نقاط قوت داخلی در ایجاد و تقویت مشارکت شهروندان در امور شهری مطرح شدهاند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) همان طور که در جدول(3)مشاهده میشود از جنبۀ سیاسی-مدیریتی،ایجاد فرصت ارتباط مدیریت شهری با مردم و تعیین سازوکار آن با وزن 322،رتبۀ 1،التزام مدیران شهری در تن دادن به قواعد و معیارهای مشارکت مردم با وزن 316،رتبۀ 2 و زمینهسازی برای بسط ساختاری و عملکردی تشکلهای غیر دولتی با وزن 312 در رتبۀ 3، به عنوان مهمترین نقاط قوت داخلی در ایجاد و تقویت مشارکت شهروندان در امور شهری مطرح شدهاند."