چکیده:
ساز و کار اندیشة اجتماعی در ادبیات براهنی اساس تحقیق حاضر است. بدین منظور تصویر جامعه ایران در دو دورة قبل و بعد از انقلاب اسلامی در ادبیات داستانی رضا براهنی بر اساس ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن مورد بررسی قرار گرفت. از میان آثار براهنی دو رمان رازهای سرزمین من و آزاده خانم و نویسنده‌اش (آشویتس خصوصی دکتر شریفی) انتخاب گردید و به مفهوم‌شناسی و مقوله‌بندی این مفاهیم پرداخته شد. این مطالعه با تاسی از پارسنز در چهار حوزة فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد انجام گرفت و مشخص گردید ساز و کار اندیشه اجتماعی در ادبیات براهنی رویکرد فرهنگی‌ـ سیاسی است. به‌عبارتی رمان‌های وی سیاسی هستند، لیکن از طریق فرهنگ دستیابی می‌شوند.
خلاصه ماشینی:
زیرمجموعه‌های این حوزه نیز وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند با توجه به شناسنده‌های خود و نسبت فراوانی آنها با همدیگر‌ـ که در سطور قبل اشاره شد‌ـ، همان دریافت را که از حوزة اقتصاد حاصل شد، از خود و همچنین همان تشریح را در ساختار کلی‌تر یعنی حوزة سیاست ارائه می‌دهند.
فراوانی مفاهیم حاکی از افسردگی متعلق به زیرحوزة خود از طرفی، و تعداد اندک فراوانی مطبوعات در کنار هم، دریافت اهل اندیشه بودن افراد جامعه و از طرف دیگر در ساختار کلی‌تر فرهنگ، تشریح کنترل سیاسی‌ـ نظامی دولت را به همراه دارد.
نسبت تعداد سازمان‌های نظامی به احزاب حدود 5 برابر، نسبت به سازمان‌های مالی 32 برابر، نسبت به سازمان‌های صنعتی 20 برابر و نسبت به سازمان‌های بهداشتی 6 برابر است که فراوانی سازمان‌های نظامی نسبت به احزاب و دولت مدرن دریافت یک جامعة نظامی را بدنبال دارد و این تشریح را می‌طلبد که سازمان‌های نظامی در حوزة کلی‌تر خود یعنی حوزة سیاست در خدمت فضای پلیسی‌ـ نظامی قرار دارد.
از طرفی با توجه به مفاهیم زیرحوزه‌های فرهنگ و فراوانی کل حوزة فرهنگ نسبت به حوزه‌های دیگر این تشریح از حوزه‌ها در کل ساختار جامعه حاصل است که مسائل سیاسی از مجرای فرهنگی دستیابی می‌شوند.
در آزاده خانم و نویسنده‌اش نیز بیشترین تعداد فراوانی متعلق به مشاغل جدید آنهم دقیقا همانند رازهای سرزمین من، مشاغل نظامی است و نقد اجتماعی در اولویت بعدی قرار دارد.
در مقام مقایسة حوزه‌ها در نظام پارسونزی خود در دو رمان نتایج زیر به دست آمد: در رازهای سرزمین من تعداد مفاهیم حوزة اجتماع سه برابر مفاهیم حوزة سیاست است که این نسبت در آزاده خانم و نویسنده‌اش 25/2 برابر است.
(
, 
, 
)
