چکیده:
موضوع این مقاله، تحقیق در احکام مهم فقهی «وقف» بر اساس فقه استدلالی و استنباط آن احکام از کلمات اهل بیت عصمت وطهارت(ع) است؛ احکامی که بسیار مورد ابتلاست. «وقف» عبارت است از این که عین مال حبس گردد؛ یعنی از تصرف مالکش و در برخی موارد از تصرف مالکانه دیگران منع شود و منافع آن، در جهتی که واقف تعیین می کند آزاد گذاشته شود. پس، حقیقت وقف، حبس می باشد. مهم ترین قاعده فقهی که در باب وقف استفاده می شود، قاعده «الوقوف علی حسب ما یوقفها اهلها» است. این قاعده بیان می کند که در استفاده از وقف باید از خطوط کلی ای که واقف در انشای وقف یا وقفنامه تعیین کرده است، متابعت شود. در این مقاله به تشریح این قاعده پرداخته شده است. از نتایج مهمی که از این تحقیق حاصل گردیده، عبارت است از جریان معاطات در وقف و صحت آن، عدم اشتراط قصد قربت در وقف، و اشتراط قبض با اذن واقف و احکام و مسایل مهم دیگر که در این مقاله بر اساس فقه استدلالی با استفاده از حدود 40 منبع اصلی فقهی و چندین منبع روایی بررسی و در موارد مهم به نظرات حقوقی نیز اشاره شده است.
This article studies the important jurisprudential rulings of “Wagf” (endowment) in jurisprudence based on reasoning and deduction provisions from the words of Ahlul-bayt A.S. - sentences that are very important and practical. Wagf refers to the imprisonment of property - namely prohibited from the owner seizing، and in some cases seizing ownership of others - and its benefits are made available in the direction that Wagif determines; so the reality of Wagf، is Habs. The most important jurisprudence rule about Wagf is: “Woguf depends on what their owners determine"، and states that the use of Wagf must be followed according to the dedicated lines that Wagif has determined in composing the Wagf، and this rule has been described in the article. Of the important results of this study، the following can be stated : Moatat flowing in Wagf and its accuracy، absence of stipulation Qurbt in Wagf ، and stipulation of Qabz with the permission of Wagif ، and provisions and other important issues in this paper based on the rational jurisprudence by using about fourty main sources of jurisprudence and several narrative sources، and some legal opinions bave been indicated in important cases.
خلاصه ماشینی:
"صاحب عروة بعد از این که قول مشهور را مبنی بر اشتراط قربت در صـحت وقف ، ذکر کرده ، دلیل خود را مبنی بر عدم اشتراط چنین بیان کرده است : اولا:روایات وارده در باب وقف اطلاق دارند و شامل وقف بدون قصد قربـت هـم می شوند؛ ثانیا:همه به این نکته قائلند که وقف از جانب کافر هم صحیح می باشد وحال آن کـه قصد قربت ازسویکافر امکان ندارد؛ ثالثا:اگر بر وقف ، صدقه اطلاق شده است ، فقط به دلیل آن عده وقف هایی است که درآن ها قصد قربت شده است (یعنی هر وقفیکه بـا قصـد قربـت بـوده اسـت ، صـدقه می باشد، و این ثابت نمی کند که وقف بدون قربت ، صحیح نیست ).
مانند این روایـ ت ، حـد یثی اسـت کـ ه در «تهـذ یب » وارد شده ، مبنی بر این که حضرت صادق خانه خود را وقف نموده و صیغه اش را بـه راوی ، املافرموده اند و روشن است که آنچه حضرت ذکر فرموده اند،فقـط بـر ای تعلـ یم کیفیت وقف به راوی بوده (زیرا اگر قصد تعلیم نداشتند نیازی نبود که به دیگـر ی امـلا کنند،بلکه بدون حضور شخص دیگر انجام می دادند تا صدقه سریبوده ، ثوابش بـیش تـر باشد) و همچنین مثل حدیث وقف امام کاظم در «کافی» که زمینی را برای اولاد خود وقف و تمام حدود و شروط آن حتی ناظر را بیان کـ رده انـد ؛ولـ ی بـه قبـول ، اشـاره ای ننموده اند (محقق بحرانی،١٣٦٣، ج ٢٢، ص ١٣٠)."