چکیده:
همراه با تحولات روز افزون دنیا، پیمان نامه هایی در میان مردم رواج یافتند که در زمان شارع هیچ سابقه ای نداشتند. این پیمان نامه ها در لسان فقهای فریقین، «عقود غیر معین» نام گرفتند. برخی از این پیمانها همانند بیمه های اجتماعی و تعاونی جایگاه مهمی در زندگی معاصران یافته اند، به طوری که نظم و امنیت جامعه بدون آنها به مخاطره می افتد. به همین دلیل، نحوه مواجهه فقها با عقد بیمه به عنوان یک عقد غیر معین نیز بسیار حائز اهمیت خواهد بود. از این رو برخی از فقها با استناد به احکام حمایتی در فقه و فقدان تطابق این عقد با اصول کلی معامله حکم به بطلان آن دادند؛ در مقابل این جریان فقهی، برخی دیگر از حقوق دانان اسلامی نه تنها عقد بیمه را با چهارچوب کلی صحت هر معامله سازگار دیدند، بلکه این عقد را از نظر ماهوی به یکی از عقود رایج در زمان تشریع نزدیک دانستند. با وجود دیدگاهها و روشهای فقهای متاخر، نباید از شیوه های متقدمان در واکاوی این عقود غافل شد، بلکه برای نیل به هدف و مقصود باید از تمامی شیوه های قدیم و جدید به طور همه جانبه بهره برد.
With world’s ever-increasing evolutions some contracts become common between people that in the time of Share’ (the Islamic legislative) there wasn’t precedent. The Fariqain’s jurisconsults call these contracts “Oqod Qeir Mo’ayan”. Some of these contracts such as social insurances and cooperative societies have important role in the contemporaries’ life، in the way that discipline and security of society without them face with peril. For this reason the way of jurisconsults that face with insurance contract is as a Qeir Moa’yan contract it will be important. Thus some juriscosults with referring to supportive governmental Ahkam in jurisprudence nullify this contract and believe this is not adjusted with general principals of deal in Islam. On the contrary of this jurisprudence movement other Islamic lawyers not only believe this insurance contract is not against deal regulations but also this contract naturally was close to one contracts in Tashri’ Era. With various perceptions and methods of recent juriconsult، must not ignore old methods for researching in contracts، besides for reaching to the aim and purpose must utilize from all old and recent methods.
خلاصه ماشینی:
"از این رو برخی از فقها با استناد به احکام حمایتی در فقه و فقدان تطابق این عقد با اصول کلی معامله حکم به بطلان آن دادند؛در مقابل این جریان فقهی،برخی دیگر از حقوقدانان اسلامی نه تنها عقد بیمه را با چهارچوب کلی صحت هر معامله سازگار دیدند،بلکه این عقد را از نظر ماهوی به یکی از عقود رایج در زمان تشریع نزدیک داشتند.
در بررسی ارتباط با بیمههای تعاونی و اجتماعی باید به این نکته توجه کرد که بیمهگربا شرایط خاص، متعهد پرداخت تعهدات مالی افراد میگردد و آن را ضمانت میکند و معمولا کاری به رضایت یا عدم رضایت فرد بیمه شده(مضمون عنه)ندارد و رضایت وکلای آنان را در تصویب قوانین و تأیید آن-در ادوار مختلف-برای این امر کافی میداند.
زکات وجوه شرعیهای است که فرد باید آن را ادا کند و بر فرض جمع شدن زکات و کفایت نکردن مقدار آن،اگر کسی خواست بیشتر از آن مسلمانان گرفتار را کمک کند،آیا گفتن این مطلب که زکات هست و کفایت میکند صحیح است؟30 2)بیمههای اجتماعی و تعاونی عقد غروی هستند تعاریف زیادی از اصطلاح غرر در کتب فقهی فقهای فریقین وجود دارد،اما این تعاریف به هم خیلی نزدیک هستند.
3)بیمههای اجتماعی و تعاونی عقد ربوی هستند ربا-از نظر فقهی-عبارت است از:معاوضی که یکی از طرفین در مقدار زیادی دارد و این اضافی فرقی نمیکند در بیع باشد یا غیر آن.
37 4)بیمههای اجتماعی و تعاونی عقد رضایی نیستند همه فقها اتفاق نظر دارند که یکی از شرایط صحت عقد این است که طرفین باید در انجام عقد رضایت داشته باشند و در صورت اکراه عقد نافذ نمیباشد،حال آنکه بیمه اجتماعی از طرف دولت به بیمهشدگان الزام میشود؟38 در جواب باید گفت: 1."