چکیده:
«نخبگان» و «خواص» جامعه، افرادی هستند صاحب علم، آگاهی، بصیرت و دارای قدرت تحلیل و استنباط که رهبر جامعه را در پیشبرد اهدافش یاری می رسانند. یکی از مهم ترین وظایف نخبگان شیعه در هر عصر، هدایت جامعه به سمت اسلام اصیل محمدی است. نخبگان و خواص جامعه، با بهره گیری از تقوا، علم، بصیرت و آگاهی؛ به هدایت شهروندان جامعه شیعی پرداخته، جامعه را از لغزش ها و انحرافات مصون می دارند. این پژوهش در صدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که خواص جامعه شیعی عصر امام رضا علیه السلام چه کسانی بودند؛ جایگاه آنان در جامعه چگونه بود؛ و نقش آفرینی آنان در هدایت جامعه شیعی به چه صورت بوده است. پاسخ این پرسش نویسنده را یاری می کند تا به بررسی و تحلیل جایگاه و نقش خواص جامعه شیعی عصر غیبت بپردازد. نتیجه حاصل از پژوهش اثبات می کند که نخبگان عصر رضوی با حضور خود در عرصه های دینی، علمی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به هدایت جامعه شیعی پرداخته و امام امت را در رسیدن به اهدافش یاری کردند. بارزترین ویژگی نخبگان در تمام عرصه ها، تقوا و بصیرت آنان بود که مانع لغزش آنان و هدایت جامعه به سمت رشد و کمال می شد. بنابراین، در دوران غیبت نیز باید نخبگان در عرصه های مختلف با سلاح تقوا، علم و بصیرت حضور فعال داشته و جامعه را از انحرافات و لغزش ها مصون دارند.
The “Elites” and “Special figures” are those with knowledge، information، vision together with the power of deducing and conclusion who help the leader of the society to progress his aim and goals. One of the most important Shi’a elites responsibilities is to guide the society toward the pure Islam. Elites and special figures of the society with taking benefits from virtue، knowledge، vision and information will guide the Shi’a society and immunize the society from going astray.
This research tries to answer the question that who the elites of the society were in time of Imam RezaA.S.? What was their position in the society? And what was their role in guiding Shi’a society at that time?
The answer to this question will help the writer to have a better investigation and analyzing of the role and position of the elites and special figures in Shi’a society in Occultation Period.
The result of the research approves that the elites in Razavi time with their presence in religious، scientific، political، cultural and economical fields guided the Shi’a society and helped the Imam to achieve his goals. The most important characteristic of the elites and special figures in all fields was their piety and vision that stopped them from shaking in difficulties and helped them to guide people toward perfection and growth.
Therefore، in Occultation Period، the elites should be active in different fields، taking benefits from piety، knowledge and vision and keep the society away from misguidance and going astray.
خلاصه ماشینی:
"نخبگان و خواص جامعه رضوی مطالعه و بررسی شخصیت سیصد و بیست نفر از کسانی که رجال پژوهان، آنان را از اصحاب امام رضا علیه السلام معرفی کردهاند؛ نشان میدهد برخی از افراد با توجه به ظرفیت و توانمندی هایی که داشتهاند مورد عنایت ویژه امام بوده و امام آنان را از برترین اصحاب خود و نخبگان جامعه شیعی دانستهاند.
در تحلیل و بررسی شخصیت یونس بن عبدالرحمن به عنوان یک مرجع دینی مورد تأیید امام، باید گفت: توان علمی یونس بن عبدالرحمن در حوزه مسائل دینی، به آن اندازه بوده است که امام به خواص جامعه سفارش مینمایند، مسائل دینی خود را از یونس فرا گیرید: حدثنی عبد العزیز بن المهتدی و کان خیر قمی رأیته و کان وکیل الرضا علیه السلام و خاصته فقال: إنی سألته فقلت: إنی لا أقدر علی لقائک فی کل وقت فعمن آخذ معالم دینی؟ فقال: خذ عن یونس بن عبد الرحمن.
در این جا این سؤال به ذهن میآید که شخصیت یونس بن عبدالرحمن، به عنوان یکی از خواص جامعه در نزد مردم زمان وی چگونه بوده است؟ گزارشی را مرحوم کشی نقل میکند که بسیار تکان دهنده است: «عده ای از اهل بصره، نزد امام رضا علیه السلام آمده و اجازه ورود خواستند؛ یونس بن عبدالرحمن نیز در آن هنگام نزد امام بود."