چکیده:
هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه فرهنگ مدرسه با نیازهای روان شناختی اساسی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط) است. بدین منظور، 320 نفر از دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهر بابل با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به مقیاس فرهنگ مدرسه و نیازهای روان شناختی اساسی پاسخ دادند. یافته های به دست آمده با استفاده از روش تحلیل همبستگی بنیادی نشان داد که ابعاد فرهنگ مدرسه رابطه معناداری با برآورده شدن نیازهای روان شناختی دارند. تحلیل کانونی دو مجموعه معنادار بین فرهنگ مدرسه و نیازهای روانی اساسی را نشان داد. در مجموعه اول ابعاد روابط دانش آموزان، روابط دانش آموزان و معلمان، انتظارات هنجاری و فرصت های آموزشی رابطه مثبت و معنا داری با نیازهای شایستگی، خودمختاری و ارتباط داشتند. در مجموعه دوم نیز روابط دانش آموزان پایین و روابط دانش آموزان و معلمان بالا با احساس شایستگی بالا و ارتباط پایین رابطه معنا داری داشت. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که در مدارسی که فرهنگ آن ها به روابط دوستانه اعضای آن، وجود اعتماد بین اعضاء و احترام متقابل تاکید دارند و همچنین امنیت و کیفیت خدمات آموزشی در آن بالا باشد، میزان احساس شایستگی، حس انسجام و خودمختاری در میان دانش آموزان آن مدارس نیز بالا خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
بعد انتظارات هنجاری می تواند رابطة مثبتی با برآورده شدن نیازهای روان شناختی اساسـی یعنی خودمختاری ، شایستگی و ارتباط داشته باشد،زیرا یکی از ویژگی های محیط هـای حـامی خودمختاری این است که در آن ها علت منطقی وجود قوانین و رعایت آن ها بـه دانـش آمـوزان بیان می شود(ریو، ١٣٨٣).
به ویژه ایـن پـژوهش در پـی روشن کردن این موضوع است که برای فهم و تبیین رابطة بین دو مجموعه از متغیرهای مـورد بررسی ،یعنی فرهنگ مدرسه (روابط دانش آموزان ، روابط دانـش آمـوزان و معلمـان ، انتظـارات هنجاری و فرصت های آموزشی ) و نیازهای روان شناختی اساسـی (خودمختـاری ، شایـستگی و ارتباط ) چند بعد این روابط احتمالی ضروری است .
پرسش اصلی این پـژوهش عبـارت اسـت از: آیا ابعاد فرهنگ مدرسه قادربه پیش بینی نیازهای روان شناختی اساسی دانش آمـوزان اسـت ؟ و اینکه چند بعد به منظور روشن کردن رابطة احتمالی بین دو مجموعه از متغیرهـای پـژوهش لازم است ؟ بدین ترتیب فرضیة پژوهش بدین صورت بیان مـی شـود کـه : بـین ابعـاد فرهنـگ مدرسه (روابط دانش آموزان ، روابط دانش آموزان و معلمان ، انتظارات هنجـاری و فرصـت هـای آموزشی ) و نیازهای روان شناختی اساسی (خودمختاری ، شایستگی و ارتباط ) رابطه وجود دارد.
بـرای بررسـی رابطـة مجموعة فرهنگ مدرسه (ابعاد روابط دانش آموزان ، روابط دانـش آمـوزان و معلمـان ، انتظـارات هنجاری و فرصت های آموزشی ) بـا مجموعـه نیازهـای روان شـناختی اساسـی (خودمختـاری ، شایستگی و ارتباط ) از تحلیل همبستگی بنیادی استفاده شد.