چکیده:
ﻫﻤﺰادی و ﺗﻼزم ادﺑﻴﺎت داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻻت ﺟﻬﺎن ﺟﺪﻳﺪ و وﻳﮋﮔﻲ رواﻳﻲ رﻣﺎن و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ در اﻧﻌﻜﺎس ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺘﻨﻮع و ﺑﺎزﺗﺎب ﺳﻼﻳﻖ، روﺷﻬﺎ، ﺳﺒﻜﻬﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ اﻓﻜﺎر و ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻬﺎی راﻳﺞ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻋﻨﺎﺻﺮ رواﻳﻲ رﻣﺎن، ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮای ﻇﻬﻮر و اﻧﻌﻜﺎس اﺳﻄﻮرهﻫﺎ ﻳﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻳﺪ. اﻳﻦ روﻳﻜﺮد رﻣﺎنﻧﻮﻳﺴﺎن اﺳﻄﻮرهﻣﺤﻮر در اﺳﺘﻔﺎده و اﻧﻌﻜﺎس اﺳﻄﻮرهﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻮﺟﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ دﻻﻟﺘﻬﺎی 9 ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ و ﻧﻤﺎدﻳﻦ اﺳﻄﻮرهﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ رﻣﺎن اﺳﻄﻮرهای، اﻣﻜﺎن ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻴﻨﺎﻣﺘﻨﻲ ﻣﻲدﻫﺪ. ﺑﺎزآﻓﺮﻳﻨﻲ اﺳﻄﻮرهﻫﺎ را در ﻗﺎﻟﺐ رواﻳﺖ در دورة ﺟﺪﻳﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﺎﺧﺺ در رﻫﻴﺎﻓﺖ ادﺑﻴﺎت ﭘﺴﺎﻣﺪرن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد. ازاﻳﻦرو، اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﭘﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﻳﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﺑﺎﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره 52، ﭘﺎﻳﻴﺰ 8831 روﻳﻜﺮد ﺑﻴﻨﺎﻣﺘﻨﻲ »ﺳﺎﻟﻤﺮﮔﻲ«، ﻳﻜﻲ از رﻣﺎﻧﻬﺎی ﭘﺴﺖ ﻣﺪرﻧﻴﺴﺘﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻳﺖ دو ﺑﻨﻤﺎﻳﻪ ﻛﻠﻴﺪی اﺳﻄﻮرهای ﻳﻜﻲ »ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻣﺮگ و زﻧﺪﮔﻲ« در ﻗﺎﻟﺐ رواﻳﺘﻬﺎی اﺳﻄﻮرهای ﭘﺴﺮﻛﺸﻲ و دﻳﮕﺮی »ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ« ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﭘﺮدازش رواﻳﺖ اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ ﻳﺎ ﻣﺘﺄﺛﺮ از آن اﺳﺖ، »ﺳﺎﻟﻤﺮﮔﻲ« ﺟﺰء ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﻲ رﻣﺎنﻧﻮﻳﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻲ در ﺑﺎره ﺟﻨﮓ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
خلاصه ماشینی:
" »اﻟﻬﻲ« ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﻴﺴﺘﻬﺎ ﻛﻪ »ﺑﺎ درآﻣﻴﺨﺘﻦ ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻫﻤﻪ ﻣﺮزﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر ﺳﺨﻦ را درﻫﻢ ﻣﻲﺷﻜﻨﻨﺪ« )ﺳﻠﺪن و وﻳﺪوﺳﻮن، 4831:522( و »از ﻳﻚ ﺳﻮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻴﻨﺎﻣﺘﻨﻲ رواﻳﺖ اﺳﻄﻮرهای»ﺳﺎﻟﻤﺮﮔﻲ« ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺴﻠﻂ دﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎزﻧﺪ و ﺿﻤﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻣﻮر ﻋﺎدی و ﺑﺪﻳﻬﻲ از آن ﻃﺒﻴﻌﻲزداﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ، آن را وﻳﺮان ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ« )ﻣﻜﺎرﻳﻚ، 6831:28-38(، ﺻﻮرﺗﻲ دو وﺟﻬﻲ و ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ در ﭘﻴﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد؛ از ﻳﻚ ﺳﻮ ﺑﺎورﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺴﻠﻂ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﺪ و از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ ﺑﺮای اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ از درﻫﻢ رﻳﺨﺘﻦ رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ و ﺑﺎ ﻣﻄﺮح ﻛﺮدن ﻧﮕﺎهﻫﺎ و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن در ﺑﺎرة ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ، ﺑﺎور ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺴﻠﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻛﻪ در ذﻫﻦ و زﺑﺎن راوی ﻣﺮد »ﭘﺪر ﺳﻴﺎوش« ﺑﺮوز داﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﻲاﻓﻜﻨﺪ؛ ﺗﺰﻟﺰل و ﺗﺮدﻳﺪی ﻛﻪ ﻻزﻣﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﻲ اﺳﺖ5؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ دﻳﻮﻳﺪﻻج در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﻲآورد: »ﻣﺸﻜﻞ ﺧﻮاﻧﻨﺪه رﻣﺎﻧﻬﺎی ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﻴﺴﺘﻲ اﺑﻬﺎم ﻣﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ اﻏﻠﺐ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺘﻦ را ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺳﻄﺢ رواﻳﺖ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ در ﺳﻄﺢ ﺳﺒﻚ« )ﻻج، 6831:651(."