چکیده:
ﭘﻴﺸﻴﻨﺔ اﻫﻤﻴﺖ اﻋﺪاد در ﭘﺪﻳﺪة ﺗﻘﺪﺳﮕﺮاﻳﻲ در اﻧﺪﻳﺸﺔ اﻧـﺴﺎﻧﻬﺎی ﺟﻮاﻣـﻊ اﺑﺘـﺪاﻳﻲ رﻳـﺸﻪ دارد. ﺑﺸﺮ از دﻳﺮ ﺑﺎز ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲ ﺳﺤﺮاﻧﮕﻴﺰ اﻋﺪاد ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮده و ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ دﻟﻴـﻞ در ﻃـﻮل ﻗﺮون ﻣﺘﻤﺎدی ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻋﺪاد ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﻘﺪس اﻫﻤﻴﺖ داده اﺳﺖ؛ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﺔ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی ﺑﻠﻜﻪ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ادﺑﻴﺎت آﻧﻬـﺎ ﻧﻴـﺰ ﻣﺠـﺎل ﻇﻬـﻮر و ﺑﺮوز ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻠﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺎﻃﻴﺮ اوﻟﻴﺔ ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ اﻋﺪادی ﺧﺎص اﻫﻴﻤﺖ داده و ﺣﺘﻲ آن را ﺗﻘﺪﻳﺲ ﻛﺮدهاﻧﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﻪ وﺟـﻮد آﻣـﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻘﺪﻳﺲ ﻋﺪدی ﺧـﺎص ﺑـﻪ ﺗﻨﻈـﻴﻢ اﻳـﺪﺋﻮﻟﻮژی ﺧـﻮد 17 اﻗﺪام ﻛﺮدهاﻧﺪ و اﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﻣﺠﺮاﻳﻲ ﺑﺮای ورود ﺑﺮﺧﻲ اﻋﺪاد ﻣﻬﻢ و ﮔـﺎﻫﻲ ﻣﻘـﺪس درون ادﺑﻴﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ؛ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺷﺎﻫﺪ اﻧﻌﻜﺎس ﮔﺴﺘﺮدة اﻋـﺪادی ﺧـﺎص در ﺣﻴﻄـﺔ ادﺑﻴﺎت ﭘﺎرﺳﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺴﺎﻣﺪ آن ﺑـﻪ ﻧـﺴﺒﺖ ﻣﻘﻄـﻊ زﻣـﺎﻧﻲ و ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴـﺎﻳﻲ درﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره 52، ﭘﺎﻳﻴﺰ 8831 ﻧﻮﺳﺎن اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼﺷﻲ اﺳﺖ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﻴﺸﻴﻨﺔ اﻫﻤﻴﺖ ﻋﺪد »ﺳﻪ« و ﻛـﺎرﺑﺮد آن در دﻳﻮان ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ.
خلاصه ماشینی:
"ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ در ﺗﺤﻔﻪاﻟﻌﺮاﻗﻴﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺮاﺣﺘﺎ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ: 28 ﻫـﺮ ﻳـﻚ ﭼـﻮ ﺳـﻪ ﻏﺮﻗـﻪ دﻣـﺎغ اﺳـﺖ ـ ــ ــ ــ ﻫﺮ ﻣﻜﺘﺐ او ﭼﻮ ﻫﺸﺖ ﺑـﺎغ اﺳـﺖ ﻛﺎﻳﻦ ﻫﺮ ﺳﻪ از آن ﺳﻪ ﻏﺮﻓـﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳـﺖ ﻫﻢ ﺣﻔﻆ و ﺧﻴﺎل و ﻓﻜﺮ آﻧﺠﺎﺳـﺖ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره52، ﭘﺎﻳﻴﺰ 8831 )ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ، 3331: 801( ج( »ﺳﻪ ﺑﻌﺪ« ﻛﻪ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻃﻮل و ﻋﺮض و ارﺗﻔﺎع )ﻋﻤﻖ( دارد: ﭘﻨﺞ ﻫﻨﮕﺎم دوم ﺻﻮر ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎ ﺷﻨﻮﻧﺪ از ﺻﺮﻳﺮ در او ﭼﺎر ﻣﻼﻳـﻚ ﺑـﻪ ﺳـﻪ ﺑﻌـﺪ )ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ، 2831: 301 و 121، 981، 422، 723( د( »ﺳﻪ دﺧﺘﺮ« و »ﺳﻪ ﺧﻮاﻫﺮ«: زﻳﻮر ﻫﺮ ﺳﻪ دﺧﺘﺮ اﻓﺸﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﻧﻌﺶ در ﭘﺎی ﭼـﺎر دﺧﺘـﺮ او )ﻫﻤﺎن: 38، ﻧﻴﺰ 621 و 272( در ﻣﺪح ﺷﻌﺮ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ7: ﺑﺮ ﻓﺮق ﺳﻪ ﺧـﻮاﻫﺮان ﮔـﺮدون ﭼﺎدر ﺳﺰد اﻳﻦ ﺷـﻌﺎر ﻣـﻮزون )ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ، 3331: 502( اﻫﻤﻴﺖ ﻋﺪد »ﺳﻪ« ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ دﻳﻮان ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ در ﭘﺮﺳﺘﺎری ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎ دﻳﺪهام آن ﺳﻪ دﺧﺘﺮ و آن ﺳﻪ ﺧـﻮاﻫﺮ ﭘـﻨﺞ وﻗـﺖ )ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ، 2831: 272( ه( »ﺳﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ« ﻛﻪ ﻛﻨﺎﻳﻪ از آﻓﺘﺎب و ﻣﺮﻳﺦ و زﺣﻞ اﺳﺖ )ﻣﺼﻔﺎ، 6631: 514(."